Witte vlieg is zoals de naam het doet vermoeden een klein wit insect met wit bepoederde vleugels. Het is officieel geen vlieg maar een motluis. Het volwassen insect is 1,5 mm groot en met het blote oog dus goed te herkennen. De witte vlieg zit aan de onderkant van de bladeren waar ze zich voedt met plantensappen en eieren aflegt. Witte vlieg herkennen is niet moeilijk: als je tegen de plant tikt, zullen de witte vliegjes bij warm weer opvliegen.
Levenscyclus witte vlieg
Eitjes van witte vlieg: de eitjes zijn minuscuul klein 0.2mm en ovaal van vorm. Ze worden in een cirkeltje afgelegd aan de onderkant van de bladeren. Dit kan je met het blote oog zien.
Larven van witte vlieg doorlopen 4 stadia. Ze blijven daarbij onbeweeglijk op de bladeren zitten. Ze zuigen plantensappen en groeien door telkens te vervellen.
Poppen van witte vlieg verschillen een beetje naargelang de soort:
- De poppen van de kaswittevlieg zijn rond, wit, doorzichtig en hebben een opstaande rand die bedekt is met wasachtige haren.
- De poppen van tabakswittevlieg zijn geel, doorzichtig, onregelmatig gevormd en plat zonder haren.
Soorten witte vlieg
Er zijn veel soorten witte vlieg. Ik beperk me hier tot de meest voorkomende soorten witte vlieg.
- Kaswittevlieg (Trialeurodes vaporariorum).
- Tabakswittevlieg (Bemisia tabaci):
- Koolwittevlieg (Aleyrodes proletella)
- Trialeurodes abutiloneus
De kaswittevlieg is de meest voorkomende soort en vormt de grootste plaag in vele groente- en siergewassen. Het is een wit motje van 1.5 mm groot.
De volwassen tabakswittevlieg lijkt veel op de kaswittevlieg. Ze is iets kleiner en iets geler van kleur. Bovendien staat de stand van de vleugels anders: bij kaswittevlieg staan de vleugels horizontaal, als in een driehoekje. Bij tabakswittevlieg staan de vleugels verticaal dus parallel langs het lichaam. In rust raken de vleugels van de tabakswittevlieg elkaar niet, daardoor is er meer zichtbaar van het gele achterlijf.
De koolwittevlieg komt vooral voor op koolplanten zoals boerenkool en spruiten. Deze soort is even groot als de kaswittevlieg maar heeft 4 donkere vlekjes op de vleugels. Verder is deze witte vlieg ook wit bepoederd en vliegt ze op bij aanraking van de planten. Koolwittevlieg komt ook op aardbeien voor en op wilde planten.
Hoe overwintert witte vlieg?
Wittevlieg kan als volwassen insect gemakkelijk overwinteren op winterharde planten als de temperatuur niet daalt onder 6°C. Bij echte vorst gaat de volwassen witte vlieg afsterven maar eitjes kunnen alsnog even vorst overleven. Bij -6°C kunnen de eitjes van de witte vlieg een 5tal dagen overleven.
Tip: Let op met terrasplanten te overwinteren in een kas! Als de terrasplanten aangetast zijn door witte vlieg, besmet je op die manier je kas met witte vlieg. Bij zachte winters of verwarmde kassen kunnen ze namelijk overwinteren. Zo vlug je tomaten of andere groenten in je kas plant, gaat de witte vlieg zich verplaatsen van de terrasplanten naar de groenten. Zo kun je zeer vroeg in het seizoen een aantasting van wittevlieg krijgen.
Hoe snel ontwikkelt witte vlieg?
Vanaf 15° C begint de witte vlieg zich te ontwikkelen. Indien planten in de kas overwinteren, kan de witte vlieg zich bij zachte winters handhaven en op het moment dat de temperatuur in de kas toeneemt, gaat ook de witte vlieg zich verder ontwikkelen. Binnenshuis op kamerplanten of tropische planten kan witte vlieg zich in de winterperiode verder ontwikkelen, al gaat het veel trager dan in de zomerperiode bij hoge temperaturen.
De snelheid waarmee witte vlieg zich ontwikkelt is namelijk afhankelijk van een aantal factoren:
- De warmte is één van die factoren die bepalend is voor de snelheid waarmee de witte vlieg zich ontwikkelt. Op tomaat duurt de ontwikkeling van ei tot volwassen insect 20 dagen bij 27°C en 38 dagen bij 17°C. Op andere waardplanten kan dit verschillen.
- De waardplant: op sommige planten ontwikkelt de witte vlieg zich beter dan op andere planten. In de groenteteelt zijn tomaten, komkommer en aubergine goede waardplanten voor witte vlieg. Dit betekent dat witte vlieg zich op deze planten sneller ontwikkelt dan op andere groenteplanten.
- Ook de vruchtbaarheid van de vrouwelijke witte vlieg is sterk afhankelijk van de waardplant en de temperatuur. Een vrouwtje legt ongeveer 100 eitjes op tomaat, 200 eitjes op komkommer en 300 eitjes op aubergine.
- De lichthoeveelheid: in de winter als er minder daglicht is, gaat witte vlieg zich trager ontwikkelen. Het insect gaat als het ware in diapauze.
Wat doet witte vlieg?
De witte vliegen en hun larven zuigen plantensappen op aan de onderkant van de bladeren. Die plantensappen bevatten eiwitten en suikers waarmee de insecten zich voeden. De hoeveelheid suikers die ze daarbij opnemen, is echter te veel. Deze scheiden ze terug uit in de vorm van een plakkerige massa, wat men honingdauw noemt.
Op de honingdauw groeit een zwarte schimmel. De zwarte schimmel die ontstaat op de honingdauwplekken is dus een gevolg van de suikers die de witte vlieg uitscheiden. Deze zwarte schimmel noemt men roetdauwschimmel. Hetzelfde fenomeen zie je ook bij andere zuigende insecten zoals bladluis, wolluis en dopluis.
Zowel de bladeren als vruchten kunnen bij een zware aantasting last hebben van de zwarte roetdauwschimmel.
Als je niet vanaf het begin ingrijpt, kan witte vlieg in bepaalde omstandigheden een ware plaag worden. In dat geval kunnen de planten niet meer doorgroeien en wordt de oogst beperkt. De bladeren worden dan vaal van kleur en kunnen verwelken en afvallen.
Witte vlieg kan ook virussen overdragen die op hun beurt veel schade aan de planten kunnen aanrichten en waar geen bestrijding tegen bestaat.
Waar komt witte vlieg voor?
Witte vlieg komt oorspronkelijk uit Tropische delen van Amerika en is als dusdanig een uitheems insect dat in het begin enkel in kassen bij ons kon overleven. Ondertussen zijn onze seizoenen lang niet meer zo streng en zomers alsmaar warmen waardoor de kaswittevlieg ook meer en meer buiten voorkomt.
Witte vlieg op tomaat in de kas
Wittevlieg is de grootste plaag op tomaten, zeker in de hobbyserre. Maar witte vlieg komt ook veel voor op andere groenteplanten zoals komkommer, paprika en aubergine in een kas. De warme temperaturen en het feit dat deze Zuiderse groenten goede waardplanten zijn, maakt dat witte vlieg in de serre een echte plaag kan worden als je niet tijdig ingrijpt. Witte vlieg op tomaten bestrijden doe je best met sluipwespen Encarsia of Eretmocerus.
Witte vlieg op aardbeien is zeker ook in het oog te houden als de aardbeien in potten binnenshuis of in een kas worden gekweekt. Buiten kan witte vlieg op aardbeien ook voorkomen maar daar groeit het zelden uit tot een plaag.
Witte vlieg in de moestuin
In de tuin tref je witte vlieg vooral op kolen, soms ook op courgetten en pompoenplanten. Op zich is dit meestal geen probleem. De witte vlieg kan zich buiten in ons klimaat nog niet zodanig snel ontwikkelen waardoor de vruchten wel kunnen doorgroeien. Daarom is het meestal niet nodig om witte vlieg in de moestuin te bestrijden.
Witte vlieg op boerenkool is een ander verhaal. Op boerenkool kan witte vlieg zeer snel ontwikkelen (boerenkool is dus een goede waardplant) en het zijn net de bladeren die we bij boerenkool eten, die aangetast worden. Witte vlieg op boerenkool bestrijden doe je best door dagelijks de plant af te spuiten met een koude waterstraal.
Als je witte vlieg op kruiden vaststelt, kan je de kruiden best terug snoeien. Zo neem je de witte vlieg meteen weg en de planten kunnen terug aangroeien. Vaak gaat het op kruiden niet om witte vlieg maar om cicaden. Cicaden zijn andere zuigende insecten die plantencellen van kruiden leegzuigen waardoor het blad bleker en vaal van kleur wordt.
Witte vlieg op sierplanten
Bij sierplanten is de fuchsia één van de lievelingsplanten (goede waardplant) van witte vlieg. Daarop ontwikkelen ze zich dus zeer snel. Maar ook witte vlieg op Rhododendron, rozen, hortensia en andere komt vaak voor.
Petunia’s en andere eenjarige bloemen worden in de opkweek vaak geplaagd met witte vlieg. De kwekers trachten met chemische bespuitingen de witte vlieg onder controle te houden. Als je planten koopt die reeds eitjes of larven van witte vlieg hebben, neem je de witte vlieg mee naar huis.
Witte vlieg op kamerplanten
Kamerplanten worden niet zo snel aangetast door witte vlieg. Trips en spint veroorzaken bij kamerplanten veel meer schade. Net als bij andere planten, geldt dat sommige kamerplanten meer gevoelig zijn aan witte vlieg dan anderen. Hibuscus, Fuchsia, Kerstrozen, Gerbera, Roos, Lelies en Geraniums zijn het vaakst aangetast met witte vlieg. Witte vlieg op kamerplanten bestrijd je best met sluipwespen Encarsia of Eretmocerus.
Witte vlieg op wiet
Cannabisplanten zijn eigenlijk aan alle mogelijke plagen onderhevig gaande van spint, trips, bladluis en witte vlieg. Dit heeft te maken met het feit dat de wietplanten zeer goede waardplanten zijn en bovendien nog eens geteeld worden in ideale omstandigheden voor deze plaaginsecten nl warm en vochtig.
Witte vlieg op haagbeuk
Je denkt dat er witte vlieg op je haagbeuk zit maar het is een ander schadelijk insect. Beukenhagen en haagbeuk worden namelijk geteisterd door de wollige beukenbladluis. Deze zitten, net als witte vlieg, aan de onderkant van de bladeren en vliegen op als je de haag snoeit. Deze luis produceert witte wasdraden waardoor ze een uiterlijk krijgt dat gelijkt op witte vlieg. Omwille van al deze kenmerken wordt de wollige beukenbladluis vaak verward met de witte vlieg.
De bestrijding van witte vlieg is totaal verschillend met de bestrijding van wollige beukenbladluis. Gezien er geen witte vlieg op beukenhaag voorkomt, moet er dus ook geen bestrijding tegen witte vlieg gebeuren. Wollige beukenbladluis pak je best aan met larven van Chrysopa.
Witte vlieg op buxus
Witte vlieg komt niet voor op buxus. Je verwart hier witte vlieg met buxusbladvlo of Psylla buxi. De bladvlo overwintert als ei in de knoppen. De jonge larven komen uit in april-mei en zijn op dat moment bedekt met witte melige wasdraden; hierdoor ontstaat de verwarring met witte vlieg.
Witte vlieg op buxus bestrijden, eigenlijk buxusbladvlo op buxus bestrijden, is niet nodig. De bladvlo is enkel in het voorjaar goed zichtbaar op de buxusplanten omdat ze dan de wasdraden produceren. Maar eigenlijk veroorzaken ze verder weinig schade aan de buxusplanten. Bij een zware aantasting kan er misvorming ontstaan van de topblaadjes. Het beste is om de buxus te snoeien, dan neem je het grootste deel van de bladvlo weg.
Bladluizen en witte vlieg
Bladluis en witte vlieg zijn enigszins verwant met elkaar omdat beide insecten plantensappen opzuigen uit de bladeren en vervolgens het teveel aan suikers die ze hebben opgenomen, terug uitscheiden. Op de suikeruitscheiding ontstaat de roetdauwschimmel. De bladschade op de planten ten gevolge van bladluis en witte vlieg is dus gelijkaardig.
De insecten zelf zijn van elkaar wel goed te onderscheiden als je even nauwkeurig kijkt. Witte vlieg lijkt op een klein wit motje terwijl bladluizen meestal ongevleugeld zijn.
Bladluizen vervellen regelmatig waardoor er witte vellingshuidjes achter blijven op de bladeren. Bij witte vlieg is dat niet het geval.
Witte vlieg is altijd wit terwijl bladluizen zelden wit zijn (behalve de vervellingshuidjes). De bladluizen kunnen allerlei kleuren hebben en ook in verschillende maten voorkomen. Witte vlieg daarentegen is altijd even groot met name 1.5 mm.
Is witte vlieg schadelijk voor de mens?
Witte vlieg is niet schadelijk voor de mens, enkel lastig omdat het de planten en vruchten bevuild met de suikeruitscheidingen waardoor hierop een zwarte schimmel groeit. De schimmel kan met warm water van de vruchten worden afgewassen zodat je de vruchten toch nog kan gebruiken.
Biologische bestrijding van witte vlieg
Witte vlieg bestrijden doe je best vanaf een beginnende aantasting. Als je de witte vlieg laat uitgroeien tot een plaag, krijg je het niet meer onder controle. Bovendien kan witte vlieg in zachte winters overwinteren waardoor het jaar nadien de plaag zich opnieuw manifesteert.
Wat te doen tegen witte vlieg? Witte vlieg kan op verschillende manieren aangepakt worden. Uiteraard kiezen wij voor de biologische bestrijding van witte vlieg. Dit is goed voor onszelf en ons milieu.
Witte vlieg natuurlijk bestrijden kan met volgende maatregelen:
Vangplaten tegen witte vlieg
De vangplaten zijn gemaakt van recycleerbaar plastic met lijm aan beide kanten van de plaat. De lijm droogt niet in de warmte en is waterbestendig. De gele kleur van de vangplaten trekt de volwassen witte vlieg aan maar ook andere schadelijke insecten zoals potgrondvlieg, trips en vliegende bladluizen. Gele vangplaten zijn ideaal om:
- Vroeg in het seizoen de eerste witte vliegen te detecteren
- Een grote populatie witte vlieg snel weg te vangen
- Op het einde van het seizoen als de kas leeg is, de achtergebleven witte vliegen weg te vangen.
Biogroei biedt gele vangplaten in twee maten aan: 10 x25 cm en 25 x 40 cm voor grote kassen. Een andere optie is om de gele lijmband 5 m x 30 cm als vangband op te hangen om witte vlieg weg te vangen.
Sluipwespen tegen witte vlieg
Sluipwespen Encarsia en Eretmocerus zijn de natuurlijke vijanden van witte vlieg. Ze parasiteren zowel de kaswittevlieg als de tabakswittevlieg in het 3de en 4de larvestadium. Het 1st en 2de larvestadium wordt niet geparasiteerd maar wel door de sluipwespen leeg gezogen. Ze gebruiken het voor zichzelf als voedsel. Encarsia is de meest gebruikte sluipwesp. Gebruik sluipwespen bij een beginnende aantasting of zelfs preventief als je elk jaar last hebt van witte vlieg. Zo vlug je de eerste witte vlieg waarneemt, is het de moment o sluipwespen te bestellen. Hieronder leg ik je uit hoe het werkt.
Sluipwespen zijn miniscuul kleine insectjes die eitjes leggen in de larven van de witte vlieg. De sluipwesp legt één eitje per larve. In plaats van een witte vlieg ontwikkelt zich in de dode larve een nieuwe sluipwesp.
Sluipwespen worden los of op kaartjes geleverd en moeten vervolgens in de planten worden gehangen, in de directe omgeving van witte vlieg.
10 tot 14 dagen na het uithangen van de kaartjes ga je aan de onderkant van de bladeren de eerste zwarte poppen waarnemen. Dat zijn dode witte vlieg larven waarin nieuwe sluipwespen zich ontwikkelen.
Je mag van sluipwespen niet verwachten dat ze op korte tijd een plaag onder controle krijgen. Tussen de moment dat je de kaartjes hebt uitgehangen en de eerste nieuwe sluipwespen bij jou ontluiken, verstrijkt er gemakkelijk 3 weken. In al die tijd kunnen de witte vlieg larven die niet geparasiteerd zijn, gewoon verder ontwikkelen. Daarom dat we er steeds de nadruk op leggen om te beginnen bij een beginnende aantasting, zo krijg je de toestand het snelst onder controle.
Met de tijd worden er steeds meer witte vlieg larven geparasiteerd en zie je de zwarte poppen de overhand nemen op de witte larven. Op dat moment weet je dat de bestrijding de goede richting uitgaat.
Sluipwespen Encarsia en Eretmocerus met elkaar vergeleken
- Encarsia poppen zijn zwart, die van Eretmocerus zijn beige van kleur
- Voor beide insecten geldt als ideale ontwikkelingstemperatuur 22°C maar Eretmocerus verdraagt beter dan Encarsia hoge temperaturen
- Vanaf 28°C leven de volwassen Encarsia sluipwespen nog maar kort (1 week ipv de normale 3 weken), Eretmocerus sluipwespen leven langer bij deze temperaturen
- In beide gevallen moet er begonnen worden bij een begin van aantasting
- Beide insecten hebben ’s nachts een min. Temperatuur van 6°C nodig, overdag min. 18°C. Indien de dagtemperatuur lager is, kunnen er geen sluipwespen tot ontwikkeling komen.
Schimmelpreparaat Preferal tegen witte vlieg
Dit middel tegen witte vlieg is gebaseerd op een schimmel. de entomopathogene schimmels Isaria fumosoroseus parasiteert alle stadia van de witte vlieg. De schimmel doodt daardoor de witte vlieg af zonder dat de planten beschimmelen. De schimmel werkt louter op de witte vlieg.
Jammer genoeg is dit product enkel erkend voor professioneel gebruik.
Versterk je planten
Sterke planten trekken minder ongedierte aan. Waar we vroeger leerden om in te grijpen als de plaag aanwezig was, komt de laatste jaren meer en meer de tendens op om preventief te werken door de bodem juist aan te pakken en de planten te versterken.
Biogroei biedt u op dit vlak alles wat je nodig hebt. Je kan je verdiepen in ons bodemverhaal. De bodem voeden i.p.v. de planten is de essentie. Daarnaast bieden we jullie tal van plantversterkende middelen aan die de planten harder en weerbaarder maken tegen ziektes en schimmels. Oenosan en Microferm zijn twee producten waar we 100 % achter staan. Bespuitingen moeten gebeuren vanaf de aanplant en vervolgens om de twee weken herhaald worden om de weerstand in de planten op te bouwen.
Afweerplanten tegen witte vlieg
Siertabak en tabakplanten worden vaak in de kas geplant om witte vlieg te weren. Er is blijkbaar nog een veel betere plant die zorgt dat witte vlieg zich niet thuis voelt in de kas. Het gaat om Zegekruid of Nicandra physaloides. Deze plant is familie van de nachtschade dus giftig maar heeft heel mooie, blauwe bloemen die een geur verspreiden waar de witte vlieg niet tegen kan. Zegekruid is een eenjarige plant die tot 1.5 m kan uitgroeien. Ze kan ook verwilderen in de natuur.
Huismiddel tegen witte vlieg
Er zijn verschillende huismiddelen om witte vlieg te bestrijden. Of ze ook goed werken, is nog de vraag!
Azijn tegen witte vlieg
Doe in je plantenspuit een scheut azijn met water en vernevel dit over de bladeren die aangetast zijn met witte vlieg.
Let op: azijn is niet onschadelijk voor onze nuttige insecten dus we vragen om 3 tot 5 dagen te wachten tussen een bespuiting met azijn en het uitzetten van Encarsia sluipwespen.
Azijn is ook niet onschadelijk voor je kamerplanten dus let goed op dat je het mengsel niet te straf maakt en vooral niet te vaak herhaald.
Witte vlieg bestrijden met knoflook
Kook enkele teentjes knoflook in water en laat het vervolgens afkoelen. Doe het in je plantenspuit en vernevel het over de bladeren waar witte vlieg zichtbaar is. Herhaal dit verschillende keren.
Witte vlieg chemisch bestrijden
Chemische middelen zijn een eindig verhaal. Niet alleen omdat de witte vlieg veel resistentie vertoont tegen klassieke spuitmiddelen maar ook omdat dit niet meer past in onze tijdsgeest. We vergiftigen hiermee ons voedsel, onszelf en onze aarde.
Als je toch chemisch wilt bestrijden, moet je verschillende middelen gaan afwisselen met elkaar om enigszins resultaat te bekomen.
Bovendien moet je beseffen dat de chemische middelen niet werken tegen alle stadia van de witte vlieg (ei-larven-pop en volwassen insecten) waardoor het nodig is om de bespuitingen te herhalen.
Als je chemische middelen hebt gebruikt, kan je niet zomaar overschakelen naar het uitzetten van natuurlijke vijanden. De residu’s van de spuitmiddelen zijn ook schadelijk voor de nuttige insecten. Heb je gespoten en wil je werken met nuttige insecten, contacteer ons dan eerst om te kijken hoe lang je moet wachten.