Je hebt in je tuin vast en zeker al wel eens een schuimpropje opgemerkt dat aan je planten kleeft? Dan is het weer de tijd van de spuugbeestjes! Spuugbeestje, schuimbeestje, schuimcicade, koekoeksspuug of koekoeksspog, het zijn allemaal namen voor hetzelfde beestje die verwijzen naar de schuimpropjes in de planten.
Wat zijn spuugbeestjes?
Het spuugbeestje is een insect dat behoort tot de orde van de cicaden. Er komen meerdere soorten cicades in België en Nederland voor. Het spuugbeestje of Philaenus spumarius is de meest bekende en meest algemene soort in Nederland.
Het volwassen spuugbeestje is immens klein: 5 tot 7 mm, bruin-grijs van kleur met vlekjes op het lichaam. Ze vallen soms op omdat ze plotseling opspringen als ze verschrikt worden. Ze kunnen ongelooflijk ver springen, tot wel 70 cm ver. Verder dus dan vlooien!
Wat we zien als schuimpropje, is de schuilplaats van de larven (nimfen) van deze schuimcicade. We spreken van nimfen in plaats van larven omdat de jonge exemplaren reeds de vorm hebben van een volwassen cicade maar zonder vleugels. Koekoeksspuug is een veel gebruikte naam voor dit typische schuimnest.
De nimfen van de schuimcicade zijn bleekgroen tot geel maar met het blote oog niet zichtbaar omdat ze verstopt zitten in het schuim. Ze zijn 3 tot 6 mm groot. Als je het schuim zachtjes verwijdert, zal je de nimf zien zitten. De nimfen hechten zich met hun steeksnuit aan een stengel of blad vast. Door de druk van de sapstroom worden de plantensappen in hun lichaam geperst. Het teveel aan vocht wordt meteen langs de anus weer uitgescheiden. Het vermengt zich met een wasachtige stof die uitgescheiden wordt door de klieren onderaan hun achterlijf. Met een speciale adembuis blaast de nimf lucht in het mengsel en ontstaan de luchtbelletjes en het karakteristieke schuimnest. Worden de nimfen verjaagd of gaat het schuimnest kapot door overvloedige regen, gaan ze meteen een nieuw schuimnest maken. Aangezien de nimfen zeer gevoelig zijn aan uitdroging, is dit schuimnest van levensbelang voor hen.
Levenscyclus van de schuimcicade
De mannetjes lokken de vrouwtjes met zoemende geluiden. Bij de paring zijn de achterlijven aan elkaar gehecht zoals dat ook bij vlinders het geval is.
De schuimcicade legt in het najaar haar eitjes af op de blaadjes van kruidachtigen of houtachtigen om in dit stadium te overwinteren.
In het voorjaar komen de larven (nimfen) uit de eitjes en bedekken zich met schuim nadat ze zich hebben vastgezogen aan de plant. De larven blijven gedurende 1 tot 3 maanden in het schuim, afhankelijk van de temperatuur.
Als de larven volgroeid zijn, verlaten ze het schuim om te vervellen. Na ongeveer 5 vervellingen heeft de cicade haar pantser ontwikkelt en twee paar vleugels. Het schuimpropje verdwijnt vanzelf en de schuimcicade kan de wijde natuur intrekken.
Waar komen spuugbeestjes voor?
Vanaf mei tot de vroege zomer kan je op verschillende planten spuugbeestjes spotten: kruiden, aardbeien maar ook sierplanten, zeker lavendel kunnen er last van hebben. Ook in graslanden en bossen vind je ze terug op de planten.
Wilgen zijn een geliefde plek bij de schuimcicade. Ze kunnen daar massaal eitjes afzetten. Het daaropvolgend voorjaar kan het voorkomen dat je een ware douche krijgt als je onder wilgenbomen loopt. Mocht je dit ervaren, dan weet je waarmee je te maken hebt!
Natuurlijke vijanden van het spuugbeestje
Dankzij het schuim kunnen de nimfen zichzelf beschermen tegen natuurlijke vijanden en uitdroging door de zon. Vogels, spinnen en wespen laten daarom het spuugbeestje gerust. Enkel een aantal graafwespen kunnen de nimfen uit het schuim trekken en een paar wantsen kunnen de nimfen ook leegzuigen dwars door het schuim heen.
Schuimcicade bestrijden?
Schuimcicaden komen in het algemeen niet met grote aantallen voor waardoor ze weinig tot geen schade aanrichten. Het schuimpropje is niet giftig en dus onschadelijk voor aardbeien of kruiden. Je kan ze gewoon oogsten en eten. Het ergste wat kan gebeuren, is dat jonge stengeltjes scheef trekken. Je hoeft dus niets te ondernemen tegen de schuimcicade.
Als je het echt storend vindt, kan je ze met een waterstraal weg spuiten of handschoenen aandoen en ze manueel uit de plant verwijderen.