Springstaarten

Springstaarten lijken veel op insecten maar worden als een aparte primitieve groep beschouwd. Er zijn bolvormige en langwerpige springstaarten en dit in veel verschillende maten. Springstaarten leven onder stenen, op en onder schors, in mos en eigenlijk op alle vochtige plaatsen, waar ze van organisch materiaal en schimmels leven. In de potgrond van planten kunnen ook springstaarten voorkomen maar op zich doen ze geen schade. De springstaarten zijn zelf een belangrijke voedselbron voor andere kleine dieren. In die zin kan je ze beter niet bestrijden zodat het natuurlijk evenwicht niet wordt doorbroken.

... Lees meer
1 product
Sorteer op

Wat zijn springstaarten?

Springstaartjes zijn er overal, zelfs in Antarctica! Het zijn bodeminsecten die deel uitmaken van het bodemvoedsel web. Ze behoren tot een ontzettend grote familie. Er worden steeds nieuwe soorten gevonden terwijl er momenteel wereldwijd al 7000 soorten beschreven zijn. In de Nederlandse bodem zouden gemiddeld 200 soorten voorkomen.

Je vindt soorten in de bovenste laag van de bodem, tussen de rottende bladeren en ander organisch materiaal. Sommige soorten kan je zien, andere soorten niet omdat ze dieper in de grond leven. In de natuur spelen springstaarten een essentiële rol in de bodem.

Springstaartjes kan je ook vinden in terraspotten, in plantpotten of in de potgrond van kamerplanten.

En springstaartjes worden zelfs gekweekt om ze te gebruiken in terraria. Daar helpen ze schimmels en ander plantaardig materiaal opruimen en zijn ze ook voer voor kleine dieren zoals gifkikkers, hagedissen en salamanders.

Springstaart

Hoe springstaarten herkennen?

Springstaarten zijn zeer kleine, beweeglijke insecten van 3 tot 5 mm groot. Ze hebben een langwerpig lichaam met 6 pootjes, twee antennes en geen vleugels. Toch zijn ze heel beweeglijk, wat ze te danken hebben aan hun gevorkte staart. Bij verstoring, zoals bij het watergeven van planten, kunnen ze met sprongen tot wel 8 cm weg springen. De gevorkte staart wordt ook gebruikt om zich vast te ankeren in de grond zodat ze niet wegwaaien. In het water wordt de staart gebruikt om te kunnen drijven. Om te groeien moeten ze telkens vervellen en krijgen ze een nieuw pantser.

Naargelang de soort varieert hun kleur van wit, gelig, bruin, grijs, grijsbruin, blauwgrijs, blauw of zwart. Springstaartjes hebben een soort pantser.

De meeste springstaarten in de strooisel laag zijn grijs tot bruin van kleur. Dieper in de bodem zijn ze kleiner en witter van kleur. Huisspringstaarten zijn 3 mm lang, glanzend zilver van kleur met een bruine rand aan het achterlijf.

Springstaarten kunnen in grote aantallen in de grond of potgrond voorkomen, wel met 100 tot 500 in een handje grond.

Springstaart

Levenswijze van springstaarten

Springstaartjes hebben geen seks met elkaar. De mannetjes leggen hun sperma op de grond, in de hoop dat er een vrouwtje voorbij komt. Vrouwtjes leggen telkens één ei en kunnen gedurende hun leven 90 tot 150 eitjes leggen.

De ontwikkeling van ei tot volwassen insect duurt ongeveer 3 weken. Tijdens deze periode vervellen de springstaarten regelmatig. Afhankelijk van de soort soms wel meer dan 10 keer op 3 weken.

Na 3 tot 6 vervellingen kunnen ze zich reeds voortplanten. Zowel jonge stadia van springstaarten als volwassen insecten kunnen eitjes afleggen. Ze kennen meerdere generaties per jaar, dit varieert naargelang de soort tussen 2 tot wel 10 periodes van ei-afleg.

Volwassen springstaarten leven 3 tot 4 maanden in de zomer en tot 6 maanden in de winterperiode.

Wat doen springstaarten?

Springstaarten zijn nuttige insecten, vooral rottende bladeren, schimmels en bacteriën staan op hun menu. Ze leven in vochtige omgevingen waar ze bijdragen aan de afbraak van dood, dierlijk of plantaardig materiaal. Als onderdeel van het bodemleven zorgen ze ervoor dat bladafval en dierlijke restanten verwerkt worden tot compost.

Ook huisspringstaarten zijn onschadelijk en voeden zich met rottend, plantaardig materiaal en mos, algen en schimmels.

Natuurlijke vijanden van springstaartjes

Springstaartjes worden gegeten door verschillende insecten zoals spinnen, roofmijten, wantsen, kevers en vliegen.

Springstaartjes en antibiotica

De wetenschap deed een interessante ontdekking. Een bepaalde soort springstaart met name Folsomia candida bezit alle genen nodig voor de aanmaak van een bepaalde groep antibiotica. Tot nu toe konden antibiotica zoals penicilline enkel gemaakt worden door een aantal schimmels en bacteriën. Productie van antibiotica door dieren is totaal nieuw voor de wetenschap en dus super interessant. Veel vragen rijzen op: hoe zijn die genen in de springstaart gekomen? Welke dieren hebben nog deze genen en wat is de functie van die antibiotica?

Kunnen springstaartjes kwaad?

Springstaarten zijn ongevaarlijk voor mensen en dieren. Ze bijten of steken niet en veroorzaken geen irritaties bij contact.

Bij overlast van springstaarten in huizen of gebouwen, ligt dit meestal aan een te hoge vochtigheidsgraad. Onder andere in rieten daken kunnen ze met grote aantallen voorkomen.

In extreem vochtige omstandigheden kunnen springstaarten ook schade aanrichten aan wortels of jonge kiemplantjes. In extreem droge omstandigheden zijn ze voor hun vochtbehoefte aangewezen op planten en kunnen ze op die manier schade aan stengeldelen veroorzaken.

Wat kan je doen tegen springstaarten?

Buiten zijn springstaartjes absoluut geen probleem en moet je er niets tegen doen. Laat ze gewoon leven, ze vormen een onderdeel van het bodemleven en vervullen daar een belangrijke rol.

Zie je springstaartjes in de potgrond van je kamerplanten, dan moet je ook niet direct alarm slaan. In de meeste gevallen doen ze absoluut geen schade. Gelukkig zijn er een aantal preventieve maatregelen die je helpen om springstaartjes in je huis en planten te voorkomen. Hier de belangrijkste maatregelen tegen springstaartjes:

  • Zorg in je huis voor voldoende ventilatie en een droge omgeving. Vochtige plekken trekken springstaartjes maar ook pissebedden.
  • Houd platte daken en dakgoten schoon en zorg voor een goede afwatering van het regenwater.
  • Springstaarten in potgrond kan je voorkomen door je watergift te beperken. In het algemeen geven we de kamerplanten teveel water. Dit leidt tot de aanwezigheid van springstaartjes en vaak ook rouwvliegjes.

Springstaartjes biologisch bestrijden in je kamerplant

Heb je veel springstaartjes binnenshuis, dan kan het vervelend worden! Wil je de springstaartjes biologisch bestrijden? Strooi dan Hypoaspis roofmijten uit over de aangetaste potgrond. Deze inheemse roofmijten, Stratiolaelaps scimitus, voeden zich met de springstaartjes in de potgrond.

Heb je effectief een plaag, zet Hypoaspis roofmijten dan verschillende malen na mekaar uit met een tussenperiode van telkens twee weken.

Hypoaspis is in verschillende hoeveelheden verkrijgbaar. Gebruik de juiste hoeveelheid in functie van het aantal potplanten.

Ook interessant om te lezen: