Misschien heb je in je tomaten- of komkommerbladeren ook al wel eens een kronkelend gangetje gezien en je afgevraagd wat dat betekent? Wel, het gaat over mineervlieg gangen. Mineervliegen komen overal voor: in de natuur op onkruid en wilde planten maar ook op groentegewassen en op bloemen.
Wil je hierover meer weten? Lees dan zeker verder…
Wat is mineervlieg?
Zoals het woord zegt, is dit insect een soort vlieg maar veel kleiner dan een klassieke vlieg. Ze behoren tot de groep van Diptera net zoals de vliegen en muggen. Het is een familie van kleine vliegjes (2 mm groot) die eitjes leggen in bladeren en waarvan de larven gangen vreten. Er zijn veel soorten mineervliegen die moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn.
Volwassen insecten vliegen vanaf 10 °C en meer.
Wat doet een mineervlieg?
Volwassen mineervliegen zorgen voor kleine, witte stipjes op de jonge bladeren. Dit ontstaat doordat de mineervliegen sappen zuigen uit de bladeren en er eitjes in afleggen.
De larven die uit de eitjes komen maken witte, slingerende gangen in het blad; men noemt dit mijnen of mijngangen. Als de mijnen veelvuldig voorkomen op bladgewassen dan kan de oogst grondig vernield worden. Denk bijvoorbeeld aan spinazie, snijbiet en sla waarvan het blad gegeten wordt.
Komen mijngangen voor op vruchtgewassen zoals komkommer en tomaat, dan is het minder erg. De vruchten gaan nog evengoed groeien en rijpen. Toch is het belangrijk om maatregelen te nemen om een plaag te voorkomen.
Jonge planten en zaailingen kunnen totaal vernield worden door de mineervlieg omdat ze nog maar weinig blad ontwikkeld hebben.
Waar komt mineervlieg voor?
Mineervlieg is een belangrijke plaag in de glasteelt. De meest voorkomende soorten zijn de tomatenmineervlieg (Liriomyza bryoniae), de floridamineervlieg (Liriomyza trifolii) en de nerfmineervlieg (Liriomyza huidobrensis). Deze mineervliegen zijn polyfaag, ze kunnen op veel waardplanten leven. Zowel groenteplanten zoals tomaten, komkommer, paprika, meloen, sla… als bloemen kunnen aangetast worden. Bij bloementeelt zijn vooral asters, chrysanten, gerbera, primula, dianthus barbatus en Gypsolphilla getroffen. De tomatenmineervlieg komt bij ons enkel in kassen voor, de floridamineervlieg komt ook buiten voor.
In buitenteelt is de bietenvlieg (Pegomya betae) een lastpost maar ook de floridamineervlieg kan erwten, bonen, aardappel, sla en selder aantasten. De nerfmineervlieg is vooral schadelijk in bladgroenten, onder andere in sla bij vollegrondsteelt.
In particuliere tuinen komt mineervlieg even goed voor op groente- en bloemenplanten maar wordt het meestal geen plaag omdat er van nature verschillende sluipwespen zijn die de mineervlieglarven parasiteren. Als er echter pesticiden in de tuin worden gebruikt, worden ook de sluipwespen gedood en kan er wel een plaag ontstaan.
Ook op veel onkruiden en planten in de natuur zie je mijnen van mineervlieg.
Levenscyclus van mineervlieg
Mineervliegen doorlopen volgende stadia: ei, drie larvestadia, popstadium en volwassen stadium.
De voedingsstippen op de bladeren duiden in eerste instantie op de aanwezigheid van mineervliegen. Zo vlug de voedingsstippen zichtbaar zijn, volgen hierop snel de larven. Gemiddeld wordt in één van de vele voedingsstippen een ei gelegd door het bevrucht vrouwtje. Een vrouwtje legt gemiddeld 10 eitjes per dag en kan in totaal honderden eitjes leggen. Als de larven uit de eitjes zijn gekomen, beginnen ze meteen te eten van het bladmoes. Doordat het bladmoes wordt weg geschraapt, ontstaan de mineergangen.
De verpopping gebeurt bij sommige soorten in het blad, bij andere soorten in de grond. In het laatste geval kruipen de larven uit het bladmoes en laten ze zich vallen op de grond om daar te verpoppen. De Liriomyza soorten maar ook de bietenvlieg verpoppen in de grond.
Ingeval de verpopping gebeurt op de plant, zie je de bruine pop aan het einde van een mineergang hangen. Een klein percentage van de tomatenmineervlieg en nerfmineervlieg verpopt al hangend aan het blad.
Na ongeveer 2 weken komt de volwassen mineervlieg uit de pop tevoorschijn.
Mineervlieg bestrijden
De eitjes en poppen zijn ongevoelig voor bestrijdingsmiddelen.
Wat kun je doen tegen mineervlieg?
Er zijn verschillende stappen die je kan ondernemen tegen mineervlieg.
- Let op met het aankopen van plantgoed. Met besmet plantgoed kan je een aantasting binnen halen.
- Let op voor onkruiden in je kas, deze kunnen besmet zijn. Verwijder het onkruid als je aangetaste bladeren ziet.
- Zie je aangetaste bladeren op je groenteplanten, verwijder ze onmiddellijk. Zo kunnen de larven niet meer verder ontwikkelen. Dit geldt zowel bij aantasting in de kas als buiten.
- Heb je veel last van mineervlieg, hang dan gele vangplaten in je kas. Hang de vangplaten 10 tot 20 cm boven het gewas.
- Mineervlieglarven kan je biologisch bestrijden met Felti-care.
Mineervlieg biologisch bestrijden
Mocht je als hobbytuinder overmatig last hebben van mineervlieg, kan je het best Felti-care aaltjes als bestrijding inzetten. De aaltjes worden opgelost in water en bij valavond over de aangetaste planten gespoten. De aaltjes gaan binnen dringen in de larven van de mineervlieg en deze bacterieel vergiftigen.
In de beroepsteelt worden twee soorten sluipwespen uitgezet om de mineervlieglarven aan te pakken. De meest succesvolle sluipwesp is Diglyphus isaea. Sluipwespen verlammen de mineervlieglarven en leggen zelf één of meerdere eitjes in de mineergang. De mineervlieglarven dienen dan als voedsel voor de larven van de sluipwesp. Deze sluipwespen moeten bij een beginnende aantasting ingezet worden om succesvol te zijn. Ze is niet voor particulier gebruik beschikbaar.