Mieren

Mieren kunnen niet alleen veel schade aanrichten in het gazon, ook zijn het bladluis beschermers. Door mieren zijn de natuurlijke vijanden minder effectief.

... Lees meer
5 producten
Foto-tabel Lijst
Sorteer op

Mieren bestrijden

Mieren zijn er overal te vinden. Over de hele wereld vormen mieren immers 15 tot 25% van de biomassa van landdieren. Zo zijn er in België en Nederland rond de 76 soorten mieren bekend. Bovendien waren er al mieren toen er dinosaurussen zo’n 100 miljoen jaren geleden rondliepen op aarde. Net als bijen en wespen behoren mieren tot de categorie ‘vliesvleugeligen’, ondanks dat ze meestal ongevleugeld zijn. Daarnaast hebben mieren elkaar nodig om te blijven voortbestaan; alleen kunnen ze niet overleven, met uitzondering van de solitaire miersoorten.

Heb jij last van mieren in huis of in de tuin? Lees dan snel verder! Op deze pagina legt Biogroei uitvoerig uit waar je mieren tegen kunt komen, welke dieren mieren eten en hoe je gemakkelijk mieren kunt bestrijden.

Mierenhoop

Waar leven mieren?

De meeste mierensoorten graven nesten onder de grond. Ze kunnen ondergronds namelijk eenvoudig reusachtige mieren complexen bouwen. Daarbij verblijven mieren het liefst in kalkrijke en droge zandgrond met een open vegetatiestructuur. Denk hierbij aan graslanden en open bossen met berken en eiken.

Daarnaast kunnen mieren ook in vochtige grond leven. Dan maken ze hun nest op zonrijke plaatsen zodat het broed goed tot ontwikkeling kan komen. Verder kunnen slechts enkele soorten ook in de schaduw leven. Dit zijn onder andere de boommier, de glanzende houtmier, de bosslankmier, de gewone drentelmier en de reuzenmier. Verder leeft de bruine houtmier uitsluitend in oude bomen, terwijl de zwarte wegmier zich in de grond, in dood hout of onder stenen nestelt.

Er kunnen op één plek meerdere mierensoorten voorkomen, maar sommige mierensoorten kunnen niet vredig naast elkaar leven. De rode bosmier en de glanzende houtmier vormen hier een goed voorbeeld van. Omdat deze twee mierensoorten dezelfde voedingsbehoefte hebben, tolereren ze elkaar niet in hetzelfde leefgebied. Wanneer de ene soort voorkomt, dan zul je de andere soort niet vinden.

Mierenlarven

Een mierennest

Mieren leven volgens een complexe sociale structuur binnen het mierennest. Er is geen andere diersoort die zo goed georganiseerd is en samenwerkt als de mieren. Zo leggen één of meerdere koninginnen miereneitjes. Eén koningin kan tussen 10 en 20 jaar oud worden. Al die tijd verblijft ze in het nest om eitjes te leggen. Deze eitjes zijn wit en langwerpig. Je vindt miereneitjes altijd in groepjes bij elkaar.

Wanneer een nieuw nest wordt opgericht, dan gaat de koningin zelf voor de eerste eitjes zorgen. Hieruit ontstaan de eerste werksters. Dit zijn met andere woorden de dochters van de koningin. Uiteindelijk nemen de werksters de verzorgende taak van de koningin over. Hierdoor tref je bij een beginnend mierennest eerst één of meerdere koninginnen en wat werksters aan. De mannetjes ontstaan pas later, namelijk als het nest volgroeid is.

De werksters hebben verschillende taken. Zo zijn er werksters die op verkenning gaan en naar voedselvoorraden zoeken. Tegelijkertijd nemen andere werksters de zorg voor het broed op zich en verzamelen het voedsel dat door de verkenners is gevonden. Daarnaast graven de soldaten de nestgangen voor het mierennest.

Kortom, de één zorgt voor de larven, de ander voor het voedsel en nog andere voor de veiligheid. Op deze manier kunnen mieren met gemak natuurlijke vijanden aan die veel groter zijn dan zij zelf.

Nieuwe koninginnen ontstaan uiteindelijk als het mierennest voldoende ontwikkeld is. Jonge koninginnen zijn namelijk mieren die in hun larvale stadia extra voeding kregen. Uit onbevruchte eitjes ontstaan ten slotte gevleugelde mannetjes.

Mieren paren in de lucht

De mannelijke mieren zie je meestal niet, hun enige taak is paren. Dit doen ze in de lucht, daarom spreekt men van een ‘bruidsvlucht’. Zowel de mannetjes als de jonge koninginnen krijgen vleugels om in de lucht te kunnen paren. De bruidsvluchten vinden in verschillende periodes van het jaar plaats. De exacte periode is namelijk afhankelijk van de miersoort.

Tussen eind juni en eind september vindt de paartijd plaats. Vliegende mieren zijn in deze periode zichtbaar bij warm, droog weer, ze hebben immers een hekel aan kou en regen.

Op het moment dat de kolonie groot genoeg is, ontstaan gevleugelde jonge koninginnen en mannetjes. Daarbij is vooral de timing van cruciaal belang. Als in verschillende kolonies het mierennest op hetzelfde moment klaar is voor de bruidsvlucht, dan kan de paringsdans in de lucht plaatsvinden tussen mieren van verschillende kolonies. Zo ontstaat er genetische uitwisseling en wordt inteelt op een natuurlijke wijze voorkomen.

Alleen de hoogst vliegende mannetjes kunnen paren. Na de paring verliezen alle mieren hun vleugels. Vervolgens gaan de mannetjes snel dood. Daarentegen bijten de koninginnen hun vleugels af en zoeken ze een gunstige plaats om een nieuwe kolonie op te richten. Daar zullen ze vervolgens de komende 15-25 jaren verblijven om voortdurend eitjes te leggen.

Mieren dode sprinkhaan

Wat eten mieren?

Net als zoveel andere insecten zijn mieren echte opruimers in de natuur. De volwassen mieren hebben de meeste behoefte aan koolhydraten. Daarom voeden zij zich met honingdauw, dit is de suikeruitscheiding die bladluizen en schildluizen achterlaten op de bladeren. Daarnaast hebben de larven juist behoefte aan eiwitten en daarvoor worden veel insecten gevangen. Denk hierbij aan insecten zoals spinnen, duizendpoten, miljoenpoten, pissebedden en wormen. Deze kunnen zowel levend als dood naar het mierennest worden gevoerd.

Bladluizen en mier

Mieren en bladluizen

Sommige mierensoorten zijn erg afhankelijk van bomen en struiken met bladluizen. Hierdoor zie je mieren en bladluizen vaak samen. De mieren eten de honingdauw die de bladluizen achterlaten. Bovendien kunnen de mieren de bladluizen zelfs melken: de mieren kloppen als het ware op de bladluizen zodat zij vervolgens meer suiker uitscheiden. Dat is echter niet de enige vorm van samenwerking tussen deze insecten. Zo beschermen de mieren de bladluizen ook tegen hun natuurlijke vijanden. Denk bijvoorbeeld aan lieveheersbeestjes of gaasvliegen.

In de winterperiode nemen mieren de bladluizen zelfs mee naar hun nest om ze daar een warm onderkomen te bieden. Het komt voor dat de grotere mieren vervolgens de kleinere mieren niet in de buurt van bladluizen als energiebron laten. De kleine mieren zijn in dat geval aangewezen op plantensappen, zoeken nectar van bloemen of sappige vruchten zoals bramen en bessen. Als mieren op planten op bloemen zitten, dan maken ze de planten of bloemen niet kapot maar zijn ze op zoek naar bladluizen of nectar.

Mier draagt blad

Eigenlijk gedragen mieren zich zoals mensen. Ze zijn namelijk boeren. Mieren zoeken eten, melken bladluizen voor voeding en slaan hun oogsten vervolgens op in ondergrondse opslagruimten. Een voorbeeld hiervan zijn de blaadjes waar je mieren vaak mee ziet lopen. De stukken blaadjes eten ze niet op; ze verzamelen blaadjes omdat daar schimmels op groeien die een eiwitrijke voedingsbron zijn.

Reptielen eten mieren

Welke dieren eten mieren?

De belangrijkste natuurlijke vijanden van mieren zijn mieren uit andere nesten. De competitie voor ruimte en voedsel is dan namelijk groot. Vooral in tijden van voedselschaarste gaan mieren de strijd met elkaar aan waardoor aan beide kanten veel slachtoffers vallen. De dode mieren zijn vervolgens dankbaar voedsel. Zo’n oorlog tussen mieren komt vooral voor bij bosmieren en heeft alles te maken met voedseltekort.

Verder hebben mieren niet veel ‘echte’ natuurlijke vijanden. Wel hebben een aantal spinnensoorten zich inmiddels op mieren als voedselbron gespecialiseerd. Dit zijn onder andere de galgspinnen, mierenjagers en de mierendieven. Daarnaast eten kikkers, padden, slangen, hagedissen en vogels ook mieren. Onder de vogels zijn vooral de groene specht en zwarte specht bekende voorbeelden die bosmieren eten. Daarnaast kunnen de bruidsvluchten van vliegende mieren verstoord worden door spreeuwen, gierzwaluwen en kokmeeuwen. Deze vogelsoorten zijn namelijk verzot op de vette, eiwitrijke koninginnen.

Parasieten van mieren

Er zijn heel wat inwendig levende parasieten, ofwel endoparasieten, van mieren bekend. Onder andere draadwormen, aaltjes (Nematoda), zuigwormen (Trematoda) en lintwormen (Cestoda) kunnen in mieren voortleven. Ook zijn er wespen (Aculeata Parasitica) die op mieren parasiteren en wiens larven zich ontwikkelen in de lichaampjes van de mieren.

Last van mieren: wat te doen tegen mieren in huis?

Als je thuis last hebt van mieren, dan kun je niet anders dan ingrijpen. Niemand wil dat zijn huis een groot mierennest wordt. Helaas kun je veel last hebben van mieren als ze in je keuken zitten, meestal gaat het dan om kleine mieren. De keuken is een favoriete plaats, omdat daar het meeste voedsel te rapen valt. Mieren overlast in huis wil je voorkomen, want al lopend ontlasten mieren zich. Ze bevuilen met andere woorden je hele keuken. Maar hoe kom je van mieren af?

De mieren die je als eerste ziet in huis zijn de verkenners. Als je deze mieren bestrijdt en dus kwijt raakt, dan is het mogelijk om de rest van de mieren buiten te houden. De verkenners gaan namelijk op zoek naar voedsel en brengen het vervolgens terug naar het mierennest. Eenmaal aangekomen in het nest, gaan andere werksters de verkenners volgen naar de voedselbron. Mieren laten namelijk een spoor van feromonen die ze uitscheiden achter waardoor ze elkaar moeiteloos kunnen volgen. Het beste wat je kan doen, is de verkenners te doden en met javel of sodawater de mierensporen uit te wissen.

Is het niet gelukt om de verkenners uit te schakelen vooraleer ze teruggekeerd zijn naar hun nest en neemt dus het aantal mieren alsmaar toe? Dan is het tijd om andere middelen te hanteren. Hieronder behandelen we aantal middelen die je kunt inzetten om mieren te bestrijden.

  • Diatomeeënaarde strooien:
  • Dit helpt effectief tegen mieren. Diatomeeënaarde is namelijk een poeder dat bestaat uit eencellige schelpdiertjes. Onder de microscoop lijken het glassplinters, maar met het blote oog ziet het eruit als lavameel. Die poeder van eencellige schelpdiertjes kun je strooien waar mieren het huis binnenkomen of in de loopgangen. Diatomeeënaarde werkt direct en helaas meestal tijdelijk. Hierdoor zul je herhaaldelijk diatomeeënaarde moeten strooien.

  • Ecologische mierenlokdoosjes
  • De chemische lokdoosjes werken goed om mieren te bestrijden, maar de doosjes zijn niet gezond voor milieu en zelfs gevaarlijk voor kinderen en huisdieren. Kies daarom liever voor ecologische mierenlokdoosjes. In het begin zie je meer mieren, want ze komen allemaal op het aas in het lokdoosje af. Daarna nemen ze het gif mee naar hun nest waardoor het mierennest vernietigd wordt.

  • Een zoet mengsel maken van jam of stroop, een beetje water en gist:
  • Dit is niet een diervriendelijke manier om mieren te bestrijden. Als mieren dit mengsel namelijk eten, dan zet het gist uit in hun maagjes. Hierdoor gaan de mieren vervolgens dood.

  • Nest vernietigen
  • de beste manier om van mieren af te komen, is op zoek gaan naar het mierennest en dit te vernietigen. Dat is niet vanzelfsprekend, want het nest hoeft niet noodzakelijk in huis zijn. Meestal vind je het mierennest juist buitenshuis. De mieren hebben immers slechts een minuscuul gaatje nodig om binnen te komen. Soms bevinden de mierennesten zich onder de vloeroppervlaktes en is het niet haalbaar om bij het nest te komen om dit te vernietigen.

Mieren op chips

Preventieve maatregelen tegen mieren in huis

Zoals je misschien gemerkt hebt, gaat er ongemerkt behoorlijk wat tijd en moeite zitten in het bestrijden van mieren. Werk daarom zoveel mogelijk preventief. De volgende preventieve maatregelen kun je treffen om mieren in huis te voorkomen:

  • Zorg dat voedingsmiddelen, zeker de zoete dingen, in voorraaddozen of -boxen zijn opgeborgen.
  • Laat geen voedingsresten liggen op de tafel, het aanrecht of de grond
  • Kit eventueel de openingen dicht waardoor mieren binnen kunnen komen
  • Zorg dat vuilnisbakken goed zijn afgesloten en plaats ze op ruime afstand van je huis

Teamwork mieren

Mieren verjagen

Heb je de verkennende mieren gespot in huis of wil je preventief mieren verjagen? In dat geval heb je de volgende mogelijkheden:

  • Plaats koperdraad of centjes van koper in de loopgangen van mieren of daar waar mieren binnen willen komen. De geur van koper verstoort namelijk de geursporen van de mieren. Hierdoor raken de insecten gedesoriënteerd. OVer het algemeen werkt koperdraad beter dan centjes van koper
  • Er zijn ook huismiddelen om mieren te bestrijden. Zo blijkt kaneel goed te werken. Ook kun je citroen of knoflook uitsmeren op de grond of met kruidnagel een barrière maken.

Mieren op hand

Wat te doen tegen mieren in de tuin?

In de tuin kunnen we doorgaans mieren beter tolereren. Ze zorgen pas voor overlast als ze het terras ondergraven of wanneer er een gangenstelsel onder je gazon wordt gebouwd waardoor zandhoopjes tussen het gras komen te liggen. Als mieren tussen planten en struiken nesten maken, kan dit over het algemeen weinig kwaad. Je moet alleen wel opletten als je onkruid gaat wieden. Voor je het weet zit je anders met je hand of voet middenin een mierennest.

Het grootste nadeel van mieren in de tuin, is het feit dat ze bladluizen melken en beschermen tegen hun natuurlijk vijanden. Om bladluizen te bestrijden te bestrijden kun je vervolgens niet anders dan eerst het aanwezige mierennesten aanpakken.

Dus wat helpt tegen mieren in de tuin?

  1. Loofbomen en fruitbomen, die elk jaar last hebben van bladluis, kun je begin maart voorzien van een boomlijmband met niet-drogende lijm.
  2. Als je de mierennesten weet te vinden, dan kun je Mier-run gebruiken. Dit giet je in de nesten. Mier-run is tevens geschikt voor gebruik tegen mieren in het gazon.
Gele boomlijmband met niet drogende lijm

Boomlijmband met niet drogende lijm

Met een boomlijmband met niet-drogende lijm voorkom je dat de mieren in de boom kunnen. Het is namelijk essentieel om mieren uit de boom te houden tijdens het groeiseizoen. De mieren gaan anders in de bomen de aanwezige bladluizen beschermen en melken zodat ze nog meer suiker afscheiden. Die suiker, ook wel honingdauw genoemd, is een plakkerige massa die op de bladeren van de boom achter blijft. Vervolgens komen er wespen om ook van de honingdauw te smullen.

Kortom, door de boomlijmbanden aan te brengen voordat de mieren in de bomen kruipen zullen er minder bladluizen zijn. Bovendien worden de aanwezige bladluizen sneller bestreden door natuurlijke vijanden, want zij kunnen ongestoord werken.

Mieren bestrijden

“Hoe bestrijd je mieren?” is misschien wel de meest gestelde vraag in de tuin. Mieren buiten bestrijden is niet evident en veel mensen hebben hier dan ook hun kiezen op stuk gebeten. Al bij al is het niet altijd nodig om mieren buiten te bestrijden. Zolang de mieren voor geen overlast zorgen, kun je ze laten doen.

Ben je de mieren toch zat of heb je last van een heuse plaag? Dan zijn er chemische mierenpoeders te koop die je kunt inzetten om mieren te bestrijden. Wil je mieren liever op een natuurlijke, biologische manier bestrijden? Dan zijn er helaas niet zoveel alternatieven.

Zelf mieren bestrijden op een biologisch verantwoorde manier kan met aaltjes tegen mieren. Mier-run is een effectief mierenbestrijdingsmiddel. Helaas werkt dit middel alleen niet op harde oppervlaktes. Mier-run bevat namelijk aaltjes (nematoden) in een kleiachtige substantie.

Aaltjes zijn minuscuul kleine rondwormen die zich in de larven van de mieren boren en deze van binnenuit doden. Hierdoor zijn aaltjes als het ware parasieten van mieren.

Lees hier alles over aaltjes.

Waar kunnen we aaltjes tegen mieren gebruiken?

Wanneer je mieren gaat bestrijden met Mier-run, dan moet je wel weten wanneer je dit bestrijdingsmiddel kunt inzetten. Hieronder lichten we diverse situaties toe waarbij je Mier-run wel of niet kunt gebruiken.

  • Mieren in bloempot bestrijden
  • Je kunt de aaltjes van Mier-run gieten in een bloempot. De aaltjes zorgen er vervolgens voor dat de volwassen mieren zich verplaatsen en je potten geraken vrij van mieren. Dit geldt ook voor groentebakken waar mieren hun nest in gebouwd hebben.

    Mieren in het gazon
  • Mieren in het gazon of in het grasveld bestrijden
  • Dat kan met Mier-run . Je maait het gras eerst zo kort mogelijk. Daarna zorg je dat de totale oppervlakte vochtig is. Je behandelt idealiter de totale oppervlakte of je giet het product op de verschillende openingen van de mierennesten. Houd daarbij in het achterhoofd dat de aaltjes in de ondergrondse mierennesten terecht moeten komen.

  • Mieren bestrijden in de serre, in de moestuin of in tuinplanten
  • Dit is zeker mogelijk met Mier-run, want de mieren kunnen in de ondergrond doordringen. Mocht je mierennesten tussen sierplanten willen bestrijden, dan moet je even de boomschors of hakseling weghalen voor je Mier-run aanbrengt. Daarna kan het weer terug erop.

  • Mieren bestrijden op terras, mieren verdelgen onder tegels
  • Dit kan alleen met Mier-run als je de tegels optilt. Vervolgens kun je, onder de harde oppervlaktes, direct in de mierennesten Mier-run gieten. Het heeft dus geen zin om Mier-run bovenop de terrastegels te gieten.

  • Gevleugelde mieren bestrijden
  • helaas heeft het geen nut om specifiek vliegende mieren te bestrijden. De mannelijke mieren en jonge koninginnen krijgen vleugels zodat ze in de lucht kunnen paren. Ze verliezen hun vleugels weer nadat de paring heeft plaatsgevonden. Vliegmieren zijn dus maar een tijdelijk fenomeen.

    Andere bestrijdingsmiddelen onder de loep

    • Mieren bestrijden met spiritus
    • Spiritus in het nest gieten en aansteken is absoluut geen aanrader om mieren te bestrijden. Deze methode is namelijk schadelijk én gevaarlijk voor het milieu.

    • Mieren bestrijden met chloor
    • Chloor kun je beter ook niet gebruiken vanwege van milieuoverwegingen. Chloor is immers erg slecht voor de bodem.

    • Mieren professioneel bestrijden
    • Dit gebeurt met lokaasgel waarin een chemisch product is verwerkt. Uiteraard is dit niet een natuurlijke manier om mieren te bestrijden.

    Mierennest bestrijden: hoe ziet een mierennest er van binnen uit?

    Mierennesten zijn verschillend; elke mierensoort heeft een eigen variant van het nest. Zo maakt de wegmier brede nestkamers, terwijl kleine mierensoorten met kleine kolonies soms geen nest maken. Zij huisvesten zich eerder achter een boomschors of maken van holle stengels, eikels en dergelijke hun huis. Verder vestigen mieren zich in bergachtige gebieden in rotsspleten.

    Doorgaans bestaat een mierennest uit diverse gangen en kamers. In de kamers ontwikkelt zich het broed: daar worden de eieren gelegd en de jongen gevoed. De werksters verdelen de eitjes die de koningin legt over verschillende kamers. Overigens kunnen de eitjes, larven en poppen tijdens hun levensfase verplaatst worden.

    grote mierenhoop in het bos

    Mierennest buitenkant

    De mierennesten zien er aan de buitenkant ook niet altijd hetzelfde uit. Mieren in de tuin creëren meestal kleine opgehoopte zandhoopjes. Echter, mierennesten kunnen overal ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan het gazon, de tuin, in een kas, in bloempotten of zelfs onder het terras.

    De meest opvallende nesten zijn de heuvelachtige mierennesten die je in het bos tegenkomt. Bosmieren maken namelijk dergelijke heuvels. Hierdoor is het mierennest bovengronds qua volume meestal even groot als ondergronds. De bosmieren bouwen het mierennest op uit verschillende materialen: vermolmde takkenresten gemengd met aarde onderaan, zuivere takjes hogerop en fijn dekmateriaal op de top. De koningin bevindt zich overigens onderaan in het nest, want dat is de veiligste plaats.

    Mierennesten verwijderen uit de tuin

    Wil je van de mieren af? Dan kun je de mierennesten verwijderen. Plaats bijvoorbeeld een bloempot vol met tuinaarde omgekeerd op een mierennest. Na enkele weken hebben de mieren hier een nest in gebouwd. Vervolgens kun je de bloempotten verplaatsen of de mieren in de potten verdelgen door er kokend water op te gieten.

    Mierennest biologisch bestrijden

    Biologisch bestrijden van mieren kun je met Mier-run. Mier-run bevat aaltjes in een klei substantie. Deze substantie los je op in water en giet je vervolgens in de mierennesten. De mieren verdragen de aaltjes niet en de larven van de mieren worden gedood. Hierdoor verlaten uiteindelijk de mieren hun nest.

    Mierennest kopen

    Uiteraard hoef je mieren niet altijd te bestrijden. Misschien vind je het juist leuk om een mierennest te hebben. Zo kun je verschillende mierensoorten kopen om als huisdier te houden. Je laat ze dan uiteraard niet vrij, maar je laat ze werken in een mierenboerderij. Op die manier kun je de wondere wereld van de mierenkolonie aanschouwen. Wat normaal ondergronds in het groot gebeurt, zie je dan vanuit je huiskamer in het klein.

    Aaltjes tegen mieren kopen

    De meest ecologische manier om mieren in de tuin te bestrijden is door middel van aaltjes. Daarbij moet je eerst de aaltjes oplossen in water. Vervolgens giet je de oplossing in de mierennesten of over de oppervlakte waar veel mieren aanwezig zijn. Daarbij moet je eerst de aaltjes mengen met water. Vervolgens giet je het mengsel in de mierennesten of over de oppervlakte waar veel mieren aanwezig zijn. De aaltjes gaan in het nest de larven van de mieren vernietigen. Daardoor gaan de volwassen mieren, die de aaltjes als vijand zien, zich verplaatsen naar een andere locatie. Zowel rode als zwarte mieren kun je bestrijden op deze manier.

    Wanneer je aaltjes koopt om mieren te bestrijden, dan is het belangrijk dat het middel in het mierennest terecht komt. Rechtstreeks erop gieten via een nestopening werkt dan ook het beste. Aaltjes moeten namelijk grond of substraat hebben om te overleven. Dat is tevens de reden waarom Mier-run niet op harde oppervlaktes gebruikt kan worden. Daar verdrogen de aaltjes door de UV-straling.