Wat is kersenvlieg?
De kersenvlieg, Rhagoletis cerasi, is een vliegend insect van 4 tot 5 mm lang. De kersenvlieg lijkt op de huisvlieg. Je kan ze onderscheiden van huisvliegen aan het oranje vlekje op hun rug. De vleugels van de kersenvlieg hebben dikke zwarte dwarslijnen afgewisseld met lichtgele banden maar dit is in realiteit niet zo gemakkelijk te zien. Ze behoort tot de familie van de boorvliegen. Ze boort namelijk met haar legboor een gaatje in de kers om daarin een eitje af te leggen.
Waar komt de kersenvlieg vandaan?
Kersenvlieg is oorspronkelijk vanuit Hongarije en Duitsland opgerukt naar België en via Nederlands Limburg nu ook hogerop in de Nederlandse provincies waar te nemen. De Europese kersenvlieg, Rhageletis cerasi, is de belangrijkste plaag van kersenbomen in Europa. De kersenvlieg kan door de mens verspreid worden door invoer van verse kersen of transport van besmette grond. De instroom van kersenvlieg via besmette kersenbomen bij de buren zou beperkt zijn.
Wat doet de kersenvlieg?
Kersenvliegen kunnen de volledige oogst van kersen vernietigen. Ze leggen eitjes in de rooskleurende kersen dus kersen die half rijp zijn. In elke kers wordt net onder de schil één eitje gedeponeerd wat resulteert in één larve per kers.
De larven eten het vruchtvlees rond de pit weg. Na drie tot vier weken zijn de larven volgroeid, kruipen ze uit de kersen en laten ze zich op de grond vallen. Volgroeide larven zijn 5-6 mm lang en wit van kleur.
Vroege kersensoorten ontsnappen aan een aantasting omdat het dan meestal nog te koud is voor de kersenvlieg. Middellate en late soorten worden wel getroffen, vooral in zoete kersen planten ze zich graag voort. (Prunus avium) maar er is ook een toenemende aantasting bij zure kersen. Andere waardplanten van kersenvlieg zijn de vruchten van rode kamperfoelie, Symphoricarpos en gewone vogelkers.
Levencyclus kersenvlieg
We beginnen met de cyclus van de kersenvlieg in de grond. De cocons van de kersenvlieg overwinteren in de grond, in de nabijheid van hun waardplanten. Ze zitten vrij oppervlakkig, meestal maar enkele centimeters diep in de grond.
Vanaf mei tot begin juni verpoppen de kersenvliegen en kruipen ze uit de grond. De temperatuur moet min. 15°C zijn gedurende een aantal dagen vooraleer de kersenvliegen uitvliegen en eitjes afleggen.
Met de legboor legt de kersenvlieg een eitje net onder de schil van de vrucht. De eitjes komen na 1 à 2 weken uit.
De larven blijven 3 tot 4 weken in de kersen. Rond de oogsttijd van de kersen laten de larven zich op de grond vallen. Eénmaal in de grond verpoppen ze zich na enkele dagen. De pop is geel van kleur. Sommige poppen blijven één, twee of zelfs drie jaar inactief in de grond dwz dat ze in het voorjaar niet verpoppen tot kersenvlieg maar als pop nog een jaar in de grond achterblijven.
De kersenvlieg kent één generatie per jaar.
Wat als we kersenvliegen eten?
Het is geen probleem om kersen te eten waar larven in zitten. De goesting om kersen te eten gaat echter snel over. Aan de buitenkant zie je enkel een prikgaatje waar het eitje werd afgelegd maar aan de binnenkant is het vruchtvlees soms goed toegetakeld en vervuild met uitwerpselen. Je wordt er gelukkig niet ziek van!
Kersenvlieg bestrijden
In particuliere tuinen en moestuinen wordt kersenvlieg het best op een natuurlijke manier aangepakt. Volgende maatregelen helpen je om kersenvlieg te voorkomen:
- De kersenvliegen overwintert in de grond. Leg antiworteldoek op de grond onder de kerselaars om het uitvliegen van de kersenvlieg in mei-begin juni te voorkomen.
- Hang de Mc Phailval op tijd uit: dit is een feromoonval om de mannelijke kersenvliegen weg te vangen. Meer uitleg hieronder bij kersenvlieg val
- Je kan kersenvliegen, zowel de mannelijke als de vrouwelijke aantrekken met gele kleefplaten. Kies je voor de gele vangplaten in combinatie met feromooncapsules ga je nog meer kersenvlieg aantrekken.
- Heb je een grote plaag van kersenvlieg, is de combinatie van een kersenvlieg val met gele kleefplaten aangeraden.
- Afgevallen kersen best zo snel mogelijk oprapen. Liefst in de GFT-bak doen en niet composteren.
- Oogst vroeg en pluk alle vruchten af, ook de rotte vruchten.
- Laat de kippen onder de kerselaars lopen zodat zij de larven/cocons kunnen opeten die zich in de grond bevinden. Zo vermijd je dat in het voorjaar veel cocons terug verpoppen tot kersenvlieg.
- Ook de vogels houden van de kersenvlieg cocons. Je kan een beetje vogelvoeder onder de bomen strooien om de vogels te lokken.
Feromoon kersenvlieg
Feromonen zijn signaalstoffen die insecten of motten uitzenden aan hun soortgenoten om met elkaar te communiceren. Het sexferomoon dat de vrouwtjes uitscheiden zorgt ervoor dat de mannetjes hen vinden en bevruchten. Feromonen zijn dus altijd soortspecifiek.
Het feromoon kersenvlieg is een soortspecifieke lokstof die samengesteld is uit de chemische samenstelling van het vrouwelijke sexferomoon van de kersenvlieg. Met een feromoon kersenvlieg trek je enkel mannelijke kersenvliegen aan.
Als je het feromoon ophangt in de kersenboom, verspreid je dus als het ware dezelfde geur als de vrouwelijke kersenvliegen uitscheiden om de mannetjes te lokken en te paren.
Het feromoon kersenvlieg wordt gecombineerd gebruikt met de Mc Phailval kersenvlieg of met gele vangplaten.
Kersenvlieg val of Mc phailval kersenvlieg?
De kersenvlieg lokvallen zijn de beste methode om kersenvlieg biologisch te bestrijden. De techniek is gebaseerd op het weg vangen van mannelijke kersenvliegen met behulp van feromonen.
De kersenvliegval bestaat uit een plastiek, gele herbruikbare val met 2 feromooncapsules. Een gele kleur lokt de kersenvlieg. In de kersenvlieg val wordt het feromoon van de vrouwelijke kersenvlieg gehangen. Hierdoor worden de mannelijke kersenvliegen naar de val gelokt. Het is de bedoeling op termijn van verschillende jaren met deze natuurlijke bestrijdingstechniek de populatie kersenvliegen zodanig te verlagen dat er steeds minder vrouwtjes bevrucht worden waardoor er steeds minder eitjes worden afgelegd.
We weten uit ervaring dat sommige mensen het eerste jaar al zeer goed resultaat hebben terwijl anderen de eerste jaren weinig of geen verschil merken. Dit hangt samen met de grootte van de aanwezige populatie kersenvlieg in je eigen tuin.
Gebruik maximum 1 kersenvlieg val per hoogstamboom of per drie kleine kersenbomen. Teveel feromoonvallen uithangen is nadelig voor het wegvangen van de kersenvlieg. Als er teveel feromoongeur aanwezig is ga je veel mannelijke kersenvliegen aantrekken maar ze kunnen de val niet vinden.
Hang de val op tijd op dwz voor de vlucht van de kersenvlieg gestart is. We raden aan om de val op te hangen vanaf begin mei. Door de opwarming van de aarde zijn er verschuivingen in de vluchten van insecten. Dit betekent dat je de eerste weken misschien niets vangt maar beter de val te vroeg dan te laat hangen. Als de vlucht al gestart is vooraleer je de val hebt hangen, gaan er ook bevruchtingen plaats hebben gevonden en verliest de kersenvliegval zijn waarde.
Wil je meer lezen over feromoonvallen en hun toepassingen: categoriepagina feromonen.
Gele vangplaten als kersenvlieg val
Gele kleefplaten zijn plastic platen waarop een niet-drogende lijm is bevestigd. De gele kleur trekt zowel de mannelijke als vrouwelijke kersenvliegen aan. Biogroei heeft zowel kleine (10 x 25 cm) als grote (25 x 40 cm) gele kleefplaten. De kleine vangplaten zijn weinig zinvol in de strijd tegen kersenvlieg omdat ze maar een klein klevend geel oppervlak hebben.
Hang in een hoogstam kersenboom minstens 3 grote kleefplaten en in een kleine kersenboom 1 grote kleefplaat.
Op de kleefplaat kan je een feromooncapsule bevestigen. Hierdoor ga je nog efficiënter mannelijke kersenvliegen aantrekken. Hang maximum één feromooncapsule per boom.
Natuurlijke vijand kersenvlieg
De natuurlijke vijanden van de kersenvlieg zijn vogels en kippen. Kippen onder de fruitbomen laten lopen, is altijd goed. Poppen van kersenvlieg maar ook fruitmot en pruimenmot overwinteren immers in de grond. De kippen houden van deze poppen evenals de vogels. Om vogels te lokken is het goed om de grond rond de kersenbomen wat los te woelen en hen te lokken met wat vogelvoeder.
Bestrijdingsmiddelen kersenvlieg
Sproeien tegen kersenvlieg heeft geen zin in particulieren boomgaarden. Eerst en vooral zijn alle middelen die effectief werkte tegen de kersenvlieg van de markt gehaald, zelfs voor professionele boeren is het niet zo evident om de kersenvlieg onder controle te houden. Bovendien worden de kersenbomen tegenwoordig geplaagd met een tweede belager met name de Aziatische fruitvlieg Drosophila Suzukii.
Kersenvlieg of Aziatische fruitvlieg Suzukii
Al te vaak merken we dat mensen last hebben van de Suzukii fruitvlieg terwijl ze zelf denken geplaagd te worden door de kersenvlieg. De larven van deze fruitvlieg is ook wit van kleur en dus vergelijkbaar met die van de kersenvlieg. Anderzijds vliegt de Suzukii fruitvlieg veel vroeger dan de kersenvlieg, waardoor ook vroege kersenrassen worden getroffen.
Het is dus een kwestie van je kersen te onderzoeken en vervolgens de juiste maatregelen te nemen. Om te weten waarop je moet letten, verwijzen we je graag naar onze bioblog Heeft mijn kerselaar last van de kersenvlieg of van de Aziatische fruitvlieg?‘