Water geven in de moestuin

De kunst is om zo weinig mogelijk water te geven! Hoe meer water je geeft, hoe meer de planten behoefte hebben aan water. Door weinig water te geven, gaan de wortels dieper wortelen en beter bestand zijn tegen droogteperiodes.

Dit geldt voor de moestuin in volle grond en in de kas, voor moestuinbakken is het net iets anders. De diepte van de moestuinbak of pot bepaalt de buffer. Daarbij komt dat potten en moestuinbakken die in volle zon of in de wind staan, sneller uitdrogen en dus meer water vragen.

Wanneer water geven in je moestuin?

Zo doe ik het:

Bij het uitplanten van moestuinplanten geef ik éénmaal water en daarna niet meer zodat de wortels diep in de grond kunnen trekken. Ik mulch de bodem meteen na het aanplanten. Je kan ook kiezen om de kluiten van de moestuinplanten zich eerst vol water te laten zuigen en ze vervolgens uitplanten. Dan hoef je ze geen water meer te geven na het planten. Dit is vooral interessant als je bij je moestuin weinig water beschikbaar hebt.
In de lente en vroege zomer grijp ik in volle grond niet in en wacht ik zo lang mogelijk op regen. Hierdoor krijgen de moestuinplanten de kans om diep te wortelen. Als je eenmaal begint te gieten, moet je het op regelmatige basis blijven doen.
Ik geef niet in de volle zon water, het water verdampt dan te snel. Het is niet dat de bladeren hiervan verbranden maar ze hebben dan weinig profijt van de watergift.
Het beste tijdstip om water te geven is ’s morgens of ’s avonds met een voorkeur voor ’s morgens maar dit is niet voor iedereen haalbaar.
Heb je last van slakken, is de beste periode ’s morgens omdat de slakken ’s nachts op stap gaan en het fijn vinden als je juist gegoten hebt.
In een kas giet ik de eerste drie maanden (maart-mei) niet behalve bij het aanplanten. Maar ik beregen de kas volledig begin-half februari zodat de grond tot op een diepte van 30 cm nat wordt. Ik doe dit verspreid over verschillende dagen met enkele dagen rust ertussen zodat het water goed kan doordringen in de bodem en zo weinig mogelijk afvloeit. Vervolgens laat ik de grond rusten gedurende minimum twee weken. Zo bouw ik een grote waterbuffer op voor het voorjaar.
In de zomer en bij hittegolven kan je de kas ook ’s avonds begieten. Het belangrijkste is dat je de ramen ook ’s nachts laat open staan zodat het vocht weg kan.
Voor diegene die enkel een kruidentuin hebben: kruiden zijn meestal Zuiderse planten en hebben weinig waterbehoefte. Ik geef enkel de basilicum en bieslook regelmatig water. Tijm, rozemarijn, salie behoeven zelfs in de zomer geen extra water tenzij ze in potten staan.

Hoe water geven in je moestuin?

Hierbij een aantal praktische tips om je moestuinplanten water te geven:

Geef je handmatig water met een tuinslang, zorg dan dat de druk niet te hoog is. Bij hoge druk kunnen jonge planten omvallen maar te hoge druk is sowieso ook slecht voor de bodemstructuur. Bovendien loopt er veel water verloren. Je kan beter de waterkraan minder ver opendraaien en rustig spuiten zodat het water de kans heeft om in de grond te dringen.
Om dezelfde reden besproei ik de percelen afwisselend en zorg ik dat elk perceel minstens tweemaal begoten wordt tijdens een gietbeurt. Er zijn groenten die meer water behoeven dan anderen, dus die kan je meermaals besproeien tijdens een gietbeurt.
In principe geef je op de bodem water, aan de wortels van de planten. Uitgezonderd als je te maken hebt met ongedierte, dan spuit je de planten met een broes nat.
Ingeval van een hittegolf: wacht niet tot de planten slaphangen, dan zijn ze al in stressmodus. Stress bij planten zorgt voor groeivertraging en zwakkere planten.

Hoeveel water geef je aan de moestuin?

Welke groenten vragen veel water? In het algemeen kunnen we zeggen dat alle groentesoorten een betere opbrengst geven bij voldoende water. Zeker als ze in de productie komen, hebben ze water nodig. Denk hierbij aan wortelen, aardappelen, bonen, uien, broccoli en bloemkool. Zijn je planten klein gebleven, kan dit liggen aan een slechte bodemstructuur maar vaak aan te weinig water.

Goed ingewortelde groenten zoals prei, selder, knolselder, sluitkolen, snijbieten, pastinaken en spruiten hebben minder water nodig.

Vruchtgroenten zoals tomaten, komkommers, paprika’s, pompoenen en courgette hebben regelmatig water nodig. Dit is vooral afhankelijk van hun standplaats en de warmte van het moment. Je moet hier wat ervaring in op doen want het is moeilijk om een algemene richtlijn te geven.

In een kas geef ik de tomaten vanaf juni dagelijks water maar buiten maar twee keer per week, zelfs als het erg warm is.

Komkommers hebben meer water nodig dan paprika’s. Pompoenen meer dan courgetten.

Sommige bladgewassen hebben meer water nodig dan anderen: spinazie bijvoorbeeld heeft veel water nodig maar Nieuw-Zeelandse spinazie veel minder. Spinazie wordt meestal in het najaar gezaaid om tijdens de herfst en het voorjaar te oogsten waardoor er geen extra water moet gegeven worden. In de zomer kies je best voor Nieuw-Zeelandse spinazie. Sla heeft regelmatig water nodig als het warm is en meer water dan bindsla en bataviasla.

Aardbeien hebben meestal een plekje in de moestuin. Ze hebben veel vocht nodig; zonder water geen aardbeien!

Anti-slakkenringen en water geven

Ik ontdekte dat onze anti-slakkenringen ideaal zijn als waterreservoir voor sommige moestuinplanten.

Bij het aanplanten doe ik de anti slakkenringen rond slaplantjes, koolplantjes, pompoen- en courgetteplanten. Dit werkt enorm goed, je jonge plantjes worden niet meer afgevreten door de slakken. Zo vlug de sla de ring in beslag neemt, verwijder ik deze maar bij de andere planten laat ik de slakkenringen heel het seizoen rond de planten. Zo kan ik heel gericht water geven aan de wortels. Ik vind dit een geweldig voordeel, zeker bij de pompoenplanten waar je door hun onstuimige groei niet meer ziet waar de wortels zitten. Door gericht water te kunnen geven, spaar je water uit en komt het water op de juiste plaats terecht.

Ongedierte en water geven

Op moestuinplanten kunnen allerlei insecten voorkomen. De bladeren vochtig maken op regelmatige basis tijdens aanhoudende hitteperiodes is een eenvoudige remedie om de schadelijke insecten te voorkomen of in te tomen. Zo verhoog je het vochtgehalte op de bladeren, wat preventief werkt tegen tal van schadelijke insecten. Tijdens langdurige droogteperiodes twee keer per week de bladeren van de moestuinplanten besproeien, helpt tegen:

Water geven met druppelslangen

Sinds vorig jaar heb ik geëxperimenteerd met een automatisch sproeisysteem met een tijdklok. Het was met een beetje argwaan dat ik eraan begon, temeer omdat de planten al stonden vooraleer de druppelslangen werden gelegd. Het is echter perfect verlopen en heeft me veel tijd en water bespaart. Een bijkomend voordeel: ik kon gewoon drie weken op vakantie terwijl de moestuin toch water kreeg.

Druppelslangen kunnen ondergronds of bovengronds worden aangebracht. Ze zouden even goed beregenen en hebben beiden voor- en nadelen.

Voordeel van ondergronds is dat ze niet in de weg liggen bij wieden en niet kunnen beschadigd worden door erop te lopen. Nadeel is dat ze best verschillende jaren ter plaatse blijven liggen omdat ze moeilijk uit de grond kunnen gerecupereerd worden. Dat betekent dan ook dat je gebonden bent aan de perceelverdeling van het jaar voordien, wat niet evident is als je je groenten roteert. De verschillende groenten hebben immers een andere plantafstand nodig waardoor de druppelslang niet altijd nog correct ligt.

Het voordeel van bovengronds: het vraagt veel minder werk om ze te leggen. Je kan ze verwijderen na het seizoen waardoor je nog kan woelvorken. Je kan zonder problemen je moestuinbedden veranderen en groenten laten roteren.

Ikzelf leg de druppelslangen bovengronds in de moestuin vooraleer ik zaai of plant. En ik let erop dat ik de moestuinplanten dicht bij een druppelaar plant.

Druppelirrigatie of aangieten in een kas

Het kan allebei! Zowel met aangieten als druppelirrigatie kan je voldoende water geven aan je planten. Druppelirrigatie heeft het grote voordeel dat de luchtvochtigheid in de kas lager blijft dan bij aangieten waardoor er minder kans op schimmels ontstaat.

Druppelslangen hergebruiken

Het grootste nadeel aan de druppelslangen is dat ze snel kapotgaan en dus niet duurzaam zijn. Om afval te verminderen is het essentieel om stevig materiaal te kopen en er zorgvuldig met om te gaan.

Voorzichtig afrollen en weer oprollen is even essentieel om lekken en barsten in de druppeldarm te voorkomen. Terug oprollen doe je best op een haspel. Bewaar de druppelslagen nooit in het zonlicht.

Hoe je moestuinplanten beschermen tegen langdurige droogte

Jammer genoeg krijgen we steeds meer te maken met aanhoudende droogte. Op die momenten ben je best voorbereid. De vraag is dan ook: hoe houdt mijn bodem langer vocht vast? Hierbij de maatregelen die ik zelf toepas:

Een goede bodemstructuur is de basis van alles. Hoe meer humus (organische stof) in je bodem aanwezig is, hoe beter het water kan worden vastgehouden en vrijgegeven bij droogte.
Mulch de moestuinperken zo vlug alles gezaaid en geplant is en vul het mulch regelmatig aan in de loop van het jaar.
Als je de plaats hebt, omzoom je moestuin met hagen. Zo vangt de moestuin minder wind waardoor de bodem minder snel opdroogt. Je kan kiezen voor vogelvriendelijke of hommelvriendelijke struiken waardoor je meteen de biodiversiteit in je tuin verhoogt. Je kan er ook voor kiezen om je moestuin tegen een schuur aan te leggen en zo de wind te blokkeren.
Bescherm je planten bij hittegolven met klimaatdoek. Zo vermijd je verbranding van de planten en de bodem droogt minder snel uit. Ik zelf dek heel de moestuin af bij hittegolven zolang de zon er op schijnt. Af en toe moet de klimaatdoek weg om de bijen de kans te geven de groenteplanten te bestuiven.
Oenosan vanaf het voorjaar gebruiken verstevigt de bladeren van de planten en reduceert de waterbehoefte met 70 % in de zomerperiode. Het nadeel is het extra werk om elke drie weken de planten met deze oplossing te bespuiten.

Water geven en schimmels

Te veel water geven kan leiden tot schimmels. Vooral in een kas is het opletten geblazen.

Wat kan je doen om schimmel in de kas/serre te voorkomen?

De belangrijkste maatregel hierbij is dag en nacht verluchten dit wil zeggen ramen en deuren altijd openlaten, zelfs als het regent. Zo zorg je voor de beste luchtcirculatie.
Plant de groenteplanten op voldoende afstand van elkaar zodat er voldoende lucht en licht kan circuleren. Planten transpireren en geven een constante stroom van waterdamp af. Te veel planten op een kleine oppervlakte zorgt voor een opstapeling van vocht en dus schimmels.
Vanaf mei-juni de kas witten zodat het zonlicht wordt tegengehouden. Dit voorkomt bladverbranding maar zorgt er ook voor dat je minder water moet geven.
Geef zoveel als mogelijk ’s morgens water bij normale zomertemperaturen. Tijdens hittegolven mag je gerust ’s avonds water geven na 20 u omdat de nachten ook warm blijven en de planten toch voldoende snel opdrogen. Het voordeel hierbij is dat de planten langer kunnen genieten van de watergift. Bij hittegolven is het vaak om 10 u ’s morgens al erg warm en krijg je ook dan reeds een snelle verdamping.
Water geven via een druppelsysteem is de meest efficiënte manier om water te geven en bovendien de beste in de kas omdat de luchtvochtigheid lager blijft dan bij een watergift met tuinslang. Anderzijds is het noodzakelijk om de planten 2 maal per week toch te broezen bij een hittegolf om insectenproblemen zoals spint en trips te voorkomen. Te droge lucht en te lage vochtigheid op het blad zorgt namelijk voor spint en trips.
Bij aardbeien vind ik zelf het druppelsysteem ideaal, zowel voor in een kas als voor buiten. De planten krijgen dagelijks voldoende water maar de bladeren en vooral de vruchten worden niet meer nat. Doorlevende aardbeiplanten blijven ook in de zomer aardbeien produceren. De felle zon in combinatie met de noodzakelijke watergift kan zorgen voor vruchtrot.

Ook interessant om te lezen: