Ben je klaar om van je tuin een vlinderparadijs te maken? Vlinders rond je bloemen en kruiden zien fladderen is een betoverende ervaring, maar voordat je ze naar je tuin kan lokken, is het belangrijk om te weten wat ze eten!
In deze blogpost bespreken we wat goede nectarplanten zijn en waar je nog meer op kan letten om vlinders te lokken!
Hoe voeden vlinders zich?
Vlinders hebben een roltong; deze tong is lang, flexibel en opgerold als een soort spiraal als hij niet gebruikt wordt. Wanneer een vlinder nectar wil drinken, kan hij zijn roltong afrollen en diep in een bloem steken om de nectar op te zuigen.
Vlinders, zowel dag- als nachtvlinders, voeden zich hoofdzakelijk met nectar. Nectar bevat suikers en een kleine hoeveelheid eitwitten en vitamines. Het geeft hen energie en tegelijk voldoende vocht. Een klein aantal vlinders haalt ook energie uit mest, boomsappen en honingdauw. Honingdauw is de zoete substantie die wordt uitgescheiden door bladluizen, schildluizen en witte vlieg bij het opnemen van plantensappen.
Eigenschappen van bloemen die belangrijk zijn voor vlinders
Als een vlinder op zoek is naar voedsel zijn verschillende kenmerken van de bloem belangrijk. Daartoe behoren de grootte en vorm van de bloemblaadjes, de kleur en de geur van de bloem en vooral de hoeveelheid nectar die ze bevatten.
- Kleuren
- Geur
- Bloemvorm
- Nectar
Felgekleurde bloemen met grote open bloemblaadjes trekken veel meer vlinders aan dan die met kleinere blaadjes of doffe kleuren. Paars, roze, geel/wit zijn de meest geliefde kleuren.
De zoete geurpluimen van bloemen zijn belangrijk om vlinders te lokken. De nachtvlinders zijn zelfs afhankelijk van de zoete geur om bloemen te vinden.
Bloemen met buisvormige of trechtervormige structuren zijn bijzonder aantrekkelijk voor vlinders, omdat deze de nectar diep in de bloem verbergen, wat de vlinders met hun roltong kunnen bereiken. Ook bloemen met een platte, open vorm zijn populair, omdat ze een gemakkelijke landingsplaats bieden en de nectar vaak goed bereikbaar is. Bloemen die in trossen groeien zoals bij de vlinderstruik zijn door hun grootte aantrekkelijk.
Vlinders worden vooral aangetrokken door bloemen met veel nectar omdat dit hun belangrijkste voedingsbron is. Als je ervoor zorgt dat er gedurende het hele groeiseizoen nectarrijke planten in bloei staan, ga je de vlinders vaak als gast zien in je tuin.
Hoe vlinders lokken?
Vlinders kiezen zorgvuldig specifieke inheemse planten uit om eitjes af te leggen met name die planten die later door de rupsen gegeten worden. Zonder deze planten kunnen vlinders zich niet voortplanten. Met specifieke waardplanten te planten, kan je specifieke vlinders aantrekken. Zo is sporkehout - een weinig opvallende boom - waardplant voor de citroenvlinder en het boomblauwtje. Tuinjudaspenning, barbarakruid en damastbloem zijn waardplanten voor het oranjetipje. De koninginnepage kan je lokken met peen en kruiden zoals venkel en dille in bloei te laten komen. Ook de brandnetel die in het wild groeit, is waardplant voor verschillende vlinders zoals Dagpauwoog, Atlanta en Kleine vos.
Daarnaast zijn er wilde inheemse planten die extra veel nectar produceren en dus een grote voedingswaarde hebben voor vlinders. Ze zijn ook in gecultiveerde variëteiten verkrijgbaar:
- Blauwe knoop (Succisa pratensis)
- Duifkruid ( Scabiosa columbaria)
- Knoopkruid (Centaurea jacea)
- Beemdkroon (Knautia arvensis)
Nog andere voorbeelden van inheemse planten en struiken die vlinders aantrekken:
- Barbarakruid (Barbarea vulgaris)
- Munt en watermunt (Mentha)
- Sedumsoorten (Hemelsleutel, muurpeper)
- Tuinjudaspenning (Lunaria annua)
- Grote kattestaart (Lythrum salicaria)
- Gewone rolklaver (Lotus corniculatus) of moerasrolklaver (Lotus pendiculatus)
- Klimop
- Rode kornoelje (Cornus Sanguinea)
- Wilde kamperfoelie (Lonicera Periclymenum)
- Hulst (Ilex aquifolium)
De vlinderstruik (Buddleja variëteiten) trekt heel veel vlinders aan maar is niet inheems en wordt tegenwoordig zelfs als invasieve exoot beschouwd. Er blijken wel cultivars verkrijgbaar die niet invasief zouden zijn.
Voorbeelden van nectarplanten volgens seizoen
- Vroege voorjaar
- Late voorjaar
- Zomer
- Najaar
Sleedoorn, wilg, peperboompje, hazelaar, maagdenpalm en krokussen
Judaspenning, gewone margriet, kruipend zenegroen, vlambloem (phlox), zeepkruid, damastbloem, liguster, hulst, rode kornoelje, zuurbes, Gelderse roos
Grote kattestaat, teunisbloem, wilde kamperfoelie, malva soorten (kaasjeskruid), rode zonnehoed, duifkruid, knoopkruid, ijzerhard, dropplant, avondkoekoeksbloem, blauwe knoop. En kruiden zoals wilde marjolein, venkel, dille en tijm.
Koninginnekruid, klimop, hemelsleutel (sedumsoorten), herfstanemonen
Vlinders met specifieke eetgewoonten
Sommige vlinders zoals de Dagpauwoog, Atlanta, Gehakkelde Aurelia en het Bont zandoogje houden van rottend fruit. Je vindt ze in het najaar vaak in boomgaarden als fruit is open gebarsten of ligt te rotten. Gehakkelde Aurelia haalt ook energie uit mest.
Het Bont zandoogje en het boomblauwtje snoepen ook van honingdauw. De eikenpage voedt zich vrijwel uitsluitend met de honingdauw die door bladluizen in de bomen wordt afgescheiden.
Het Bont zandoogje, Boomblauwtje, Gehakkelde Aurelia en Atlanta voeden zich ook met boomsappen.
Suikerwater
Vlinders voeden zich gewoonlijk met nectar uit bloemen, maar in geval van nood kan je ze suikerwater als kunstnectar aanbieden.
Hoe maak je suikerwater voor vlinders:
- Meng negen delen water met één deel suiker of honing.
- Kook de oplossing en zorg dat de suiker volledig is opgelost. Laat het mengsel terug afkoelen.
- Doe dit in een ondiepe schaal. Sluit de schaal af met een deksel met gaatjes. Via deze openingen kunnen de vlinders met hun roltong aan het suikerwater. Heb je geen afsluitbaar deksel met gaatjes, kan je ook een keukensponsje bij het suikerwater leggen zodat de vlinders gemakkelijk kunnen landen om te drinken.
Extra tips om vlinders aan te trekken
Nu je weet wat vlinders graag eten, vraag je je waarschijnlijk af wat je nog kan doen om het voor hen zo aangenaam mogelijk te maken in je tuin. Hierbij enkele tips:
- Vlinders houden van variatie in plantengroei. Hogere planten gebruiken ze als uitkijkpost om hun territorium te beschermen en de mannetjes gebruiken hogere planten om een vrouwtje te spotten.
- Vlinders hebben behoefte aan beschutte plekjes zowel tegen de koude als tegen de warmte. Het planten van struiken, hagen en bomen kan vlinders een beschermde plek bieden als het slecht weer is of erg warm. Stenen kunnen dan weer zorgen dat het langer warmer blijft na een zonnige dag. Nectarplanten tegen een muur of haag bieden zon en beschutting.
- Vermijd overdadige tuinverlichting. Teveel licht brengt de nachtvlinders in de war waardoor ze moeilijkheden hebben om hun partner te vinden. Maar 5 % van de vlinders zijn dagvlinders dus we zien de meerderheid van de vlinders niet. Er zijn in Nederland 53 soorten dagvlinders ten opzichte van 2400 nachtvlinders.
- Denk ook aan voedsel voor de rupsen. Zonder rupsen zijn er immers geen vlinders. In een andere blog heb ik het over waardplanten van vlinders.
- Vlinders overwinteren als volwassen insect, ei, larve of pop. Zorg voor voldoende schuilplaatsen in je tuin. Laat bloemschermen in de winter staan en zorg voor een goede strooisellaag onder de bomen en struiken.
Conclusie
Een verscheidenheid aan nectarplanten en struiken vanaf het vroege voorjaar tot de late herfst lokt veel verschillende soorten vlinders naar je tuin. Maar de randvoorwaarden zijn even belangrijk met name het bieden van schuilplaatsen tegen regen en wind, weinig tuinverlichting en voldoende waardplanten van vlinders in je tuin zodat ze zich kunnen voortplanten.
Geniet van je vlindervriendelijke tuin!
Ook interessant om te lezen:
