Groeten kweken doe je niet om geld uit te sparen. Het is een hobby die geld kost en zeker als je dit vergelijkt met de goedkope prijzen voor seizoensgroenten in supermarkten. De meesten onder ons die een moestuin hebben, weten waarom ze zelf groenten kweken. Ze smaken zoveel beter dan gekochte groenten en je kan ze vers oogsten op het moment dat je ze nodig hebt! Wat een zaligheid!!
Onze smaakpapillen zijn in de loop van de tijd afgevlakt. Jaren geleden deed ik een BBQ met kennissen die zelf geen tuin hadden. Ze stonden versteld van de smaak van mijn aardappels, mijn sla, tomaten, worteltjes… Het verschil in smaak valt vaak pas op als je het tegendeel ervaart.
Groeten die ik koop bij de biologische supermarkten smaken beter dan de gangbare groenten maar ook daar valt er een reëel smaakverschil met eigen geteelde groenten op te merken. En soms zijn ook deze totaal smakeloos. Onlangs kocht ik groene asperges in een natuurwinkel. Had je blind kunnen proeven, je had niet geweten wat je at! Jammer toch…
Hoe komt dit? Wat maakt onze groenten en vruchten uit de tuin zo smaakvol?
Zoals meestal is hierop geen eenvoudig en rechtlijnig antwoord te geven. Veel factoren samen bepalen de smaak.
Factoren die de smaak van groenten bepalen
Factoren die de smaak van groenten bepalen
- Raskeuze
- Ze moeten ziekte- en plaagwerend zijn (zeker voor bioboeren).
- Ze moeten machinaal gemakkelijk kunnen worden geoogst.
- Ze moeten gelijkmatig groeien en even lang zijn zodat ze goed gestapeld kunnen worden.
- Ze moeten goed narijpen.
- En ze moeten tegen schokken en stoten kunnen want ze hebben vaak een lang transport voor de boeg.
- Een levende bodem
- Seizoensgebonden teelt
- Bewaring
Het plantenras heeft zeker en vast een invloed op de smaak. Denk maar aan kersttomaatjes die veel meer smaak hebben dan grote tomaten of de smaak van bonen die sterk kan verschillen naargelang het ras.
Boeren maar ook bioboeren die leveren aan supermarkten kiezen voor plantenrassen die een goed rendement geven en een smaak genereren die door de gemiddelde consument wordt geapprecieerd. Verder moeten de rassen vooral aan andere eisen voldoen zoals:
De moestuinier daarentegen kiest de variëteiten die hij of zij lekker vindt. Vaak wordt er ook terug gegrepen naar oude rassen omdat die zoveel meer smaak geven of naar cultivators die van wilde planten afkomstig zijn. Dan proef je nog de oer-smaak bij wijze van spreken!
Als je kijkt wat de groenten en vruchten smaakvoller en gezonder maakt, dan kom je uit bij mineralen, natuurlijke suikers en antioxidanten. Uit onderzoek is gebleken dat deze elementen steeds minder in onze gecultiveerde gewassen aanwezig zijn.
Antioxidanten zijn stoffen die planten aanmaken (onder andere vitamines en spoorelementen) om zichzelf te beschermen tegen vrije radicalen (agressieve stoffen die schade kunnen veroorzaken aan cellen en weefsels). Als wij groenten eten met weinig mineralen of antioxidanten heeft dit een effect op onze eigen gezondheid.
Het tekort aan mineralen en antioxidanten ligt bij het gebruik van meststoffen en pesticiden. In onze land- en tuinbouw wordt de plantengroei opgejaagd met kunstmest, de bodem verarmt daardoor omdat de micro-organismen in de grond worden afgedood en er zijn nog weinig mineralen in de grond aanwezig. Het is een proces van meer dan 50 jaar dat zich hier voltrekt…
De groenten in onze moestuin daarentegen kennen een rustigere groei. De zon heeft de kans om op de planten in te werken waardoor de planten een vastere structuur krijgen en smakelijker worden. Bovendien kunnen wij de bodem wel in ere herstellen door meststoffen te bannen en vooral de bodem bedekt te houden met mulch. Meer lezen over hoe je een levende bodem creëert?
Slow food begint dus niet in je keuken maar al op het land!
Tegenwoordig kunnen we in elk seizoen quasi alle groenten en fruitsoorten kopen. Tomaten, paprika’s komkommers, courgetten… worden buiten het seizoen even goed gekweekt of ingevoerd. Maar iedereen heeft het al geproefd: de zuiderse groenten hebben weinig tot geen smaak in de winter.
Te weinig zonlicht in de teeltfase, verlaagt het suikergehalte in de vruchten fors. Te lage natuurlijke suikers leiden tot minder smaak. Of anders gezegd: het zonlicht stimuleert de suikerproductie en dus de smaak. Het natuurlijk afrijpen stimuleert trouwens ook de aanmaak van vitamines.
Vandaar het belang om seizoensgroenten te eten. Die bevatten alle voedingsstoffen die we op dat moment nodig hebben.
Trouwens ook in de zomer kunnen groenten te weinig zon krijgen met name als je een schaduwtuin hebt. Kijk dan goed wat je al dan niet plant. Fruit, wortel en knolgewassen die in de schaduw moeten groeien, zullen sneller ziek worden, trager rijpen en minder zoet van smaak zijn. Eigenlijk heeft een moestuin minstens 4 u zonlicht per dag nodig.
Groeten en fruit die voor consumptie geteeld worden, worden vroegtijdig geoogst met andere woorden voordat ze rijp zijn. Ze rijpen nog na in de bakken en koelcellen waar ze in bewaard worden. Groenten en fruit worden ook behandeld om af te rijpen en langer te bewaren.
Zoals reeds aangehaald gaat het vroegrijp oogsten van vruchten om ze te kunnen bewaren, naast de eigenlijke bewaring een invloed hebben op de smaak.
Gevolgen van smakeloze groenten en fruit
Je staat er niet direct bij stil maar het gevolg van weinig tot geen smaak in groenten en vruchten maakt dat de industrie dit compenseert met additieven zoals zout, suiker en vetten. En laat dat nu juist zijn wat leidt tot onze hedendaagse welvaartsziektes. Volgens de WHO (wereldgezondheidsorganisatie) overlijdt momenteel 70 % van de mensen ten gevolge van een ongezonde leefstijl.
We geven de boeren gemakkelijk de schuld maar zij worden wel gedwongen door de industrie en warenhuisketens om voor minder geld meer te produceren. En dit gebeurt dan ten koste van een gezonde bodem en vervuiling van de natuur. We zijn op een verkeerd spoor beland met grote gevolgen voor het milieu en onze gezondheid.
Hoe dit omkeren?
Alles begint bij onszelf. De markt volgt de vraag. Wij kunnen kiezen om kleinschalig te kopen en seizoensgebonden te eten. Kleinschalige projecten kweken vaak bio. Het is vaak duurder en meestal een omweg om er naar toe te rijden… Er is minder keuze en we moeten creatiever worden in wat we klaar maken... Het vraagt dus echt wel een inspanning van onszelf!
De beloning is echter groot: als je met de seizoenen mee eet en op de herkomst let, dan krijg je een lekker bordje met heerlijke smaken!
En voor diegene die tijd en zin hebben, je kan ook mee in de trend stappen om te moestuinieren. Interesse? We helpen je graag op weg met een zeer volledige moestuingids die je gratis kan downloaden!
