Van oudsher weten we al dat regenwormen goed zijn voor onze grond. Het is een goed teken want waar regenwormen zijn, is er organische stof in de bodem. Regenwormen lijken onbenullig maar uit onderzoek blijkt dat ze onze bodem door hun woelgedrag volledig domineren. Ze beïnvloeden blijkbaar de leefomgeving van vele soorten onder en boven de grond én van ons milieu. Dit gaan we hier eens nader bekijken!
Belang van regenwormen
We spitten, frezen of woelvorken om onze grond te verluchten en voedingsstoffen vrij te maken in de veronderstelling dat dit noodzakelijk is om groenten en fruit te kweken. Maar wist je dat we eigenlijk niets moeten doen! De regenwormen doen het in ons plaats en zelfs veel beter dan we het zelf kunnen ! Wat de regenwormen doen, kan niet door een kunstmatige bewerking worden overgenomen. Ze hebben dus een zeer belangrijke functie voor de bodem.
- Regenwormen maken voedingsstoffen beschikbaar voor de planten
- Regenwormen zorgen voor water en zuurstof in de grond
- Regenwormen vormen bodemdeeltjes
Regenwormen zetten afgestorven plantenresten en organisch materiaal om in waardevolle humus. Op hun tocht door de tuin, eten ze letterlijk de aarde op. Je kan stellen dat de bovenste grondlaag door de maag van de regenwormen passeert.
Het dode plantenmateriaal dat er in zit, gebruiken ze om zich te voeden. Wat ze niet nodig hebben, komt als wormenmest er terug uit. Maar de uitgepoepte aarde is veel beter dan die ze bij aanvang gegeten hebben. Dit komt dankzij specifieke bacteriën in hun maag die ervoor zorgen dat de uitgepoepte aarde veel meer voedingsstoffen bevat als oorspronkelijk en dat de bodemdeeltjes veel beter samenhangen als daarvoor. De grond is dus letterlijk verbeterd dankzij de regenwormen.
De regenwormen zorgen er dus voor dat stikstof, fosfor en kalium vrij komen uit de bodem en omgezet worden in opneembare voedingsstoffen voor de planten.
Uit onderzoek is gebleken dat plantenwortels echt actief naar uitwerpselen en wanden van wormengangen groeien (ook tegen de zwaartekracht in) om zo de extra voedingsstoffen te kunnen pakken.
Regenwormen graven voortdurend gangen in de bodem, oppervlakkige maar ook heel diepe gangen. Er zijn verschillende soorten regenwormen naargelang de diepte waarin ze werken. De luchtkanalen in de bodem zorgen voor een snellere opwarming in het voorjaar en voor een betere waterinfiltratie. De hoeveelheid water dat kan doorsijpelen in de bodem kan verdubbeld worden dankzij de gangen van de regenwormen!
Dankzij de luchtkanalen komt er ook zuurstof in de bodem. Zuurstof helpt ook bij de afbraak van organisch materiaal in de bodem en is noodzakelijk voor een goede plantengroei. Bij gebrek aan zuurstof gaan plantenwortels verstikken en ontstaan allerhande ziekten.
De gangen van de regenwormen zorgen dus voor een diepe uitwisseling van water en zuurstof waardoor plantenwortels dieper in de grond wortelen.
Bovendien gaan bomen en planten de gaten gebruiken om zich met hun wortels in te nestelen. De regenwormen zetten een slijmstof af op de gegraven gangen waardoor de luchtkanalen stevig zijn maar ook voedselrijk. Vandaar dat wortels actief naar de wormengangen zoeken.
Een goede bodemstructuur bestaat uit een kruimelstructuur die gevormd wordt door stabiele bodemdeeltjes. Deze bodemaggregaten bestaan uit minerale bodemdeeltjes en organische stof. Ze worden aan elkaar geklit dankzij een actief bodemleven.
Ik sprak daarnet van een slijmstof die de regenwormen afzetten op hun gangen waardoor de gangen verstevigd worden. Diezelfde slijmstof zorgt er voor dat de gronddeeltjes en humusdeeltjes aan elkaar gaan hangen. Hierdoor ontstaat letterlijk een betere grondstructuur.
Wil jij testen hoe goed je bodemstructuur is? Dit kan eenvoudig door een maatbeker met water te vullen. In de water laat je voorzichtig een gronddeel uit je tuin vallen. Wacht enkele minuten. Als de grond niet oplost in het water maar zijn structuur behoudt, heb je een actieve bodem waarbij de gronddeeltjes goed aan elkaar vast hangen. Als het gronddeel wel oplost in het water betekent dit dat je een slechte, arme bodem hebt.
Het verband tussen regenwormen en een actieve bodem
Regenwormen vormen een belangrijk onderdeel van onze actieve bodem. Een actieve bodem wordt gevormd door miljarden bacteriën, schimmeldraden, grote en kleine insecten evenals regenwormen.
Al deze micro-organismen zijn bondgenoten in hetzelfde proces.
- Net als de regenwormen gaan de micro-organismen een slijmerige massa produceren om de grond- en humusdeeltjes tot grotere gehelen te binden. Samen werken ze dus aan de goede bodemstructuur die het ons mogelijk maakt om sterke planten te kweken.
- Net als regenwormen gaan de micro-organismen ook organisch materiaal omzetten in voedingsstoffen voor de planten.
Wil je meer regenwormen in je tuingrond?
Gezien regenwormen aan de basis liggen van een vruchtbare bodem, kan je misschien denken dat een handvol wormen op een arme grond gooien de oplossing bij uitstek is. Zo werkt het echter niet! Om ervoor te zorgen dat de wormen overleven, moet er voldoende voedsel (organisch materiaal) beschikbaar zijn. Als dat ontbreekt, verhongeren de regenwormen. Hun dode lichaam zou dan wel voor een tijdelijke verrijking van de grond zorgen maar dat is uiteraard niet de bedoeling. Uiteindelijk wordt die grond weer even arm als voorheen.
Als je echt meer wormen in je grond wilt, voer dan verschillende jaren na elkaar organische stof op je tuingrond. Dit kan compost zijn, wormenaarde, maar ook oogstresten die je laat liggen, stro en bladafval. Bovendien recycleer je ze veel organisch materiaal uit de tuin. Meer lezen rond recycleren via mulchen?
Wormenaarde
Wormenaarde vraagt nog een extra woordje uitleg. Wat regenwormen doen in je tuin, doen geselecteerde wormen in wormenbakken. Zo ontstaat wormenaarde.
Het geeft een geweldige boost aan je bodem omdat je tegelijk wormen en organisch materiaal aanvoert. Wormenaarde is bovendien rijk aan ontelbaar veel sporenelementen, vitaminen en mineralen. Veel voordelen tegelijk dus! Wil je wormenaarde kopen?
Maar misschien heb je wel genoeg regenwormen! Doe de test: steek met de spade een grote klomp grond uit en breek deze in stukken. Als je 2 tot 5 wormen telt in deze ene klomp, ben je goed bezig. Heb je meer dan 5 regenwormen geteld, is het excellent!
Ook interessant om te lezen:
