Niets leuker dan kunnen genieten van een wilde bloemen tuin! Als je de plaats hebt en je wilt de biodiversiteit boosten, twijfel dan niet om een bloemenweide aan te leggen. Een paar vierkante meters bloemenweide is al een grote meerwaarde voor de natuur!
Hoe een bloemenweide aanleggen?
Hoe begin je eraan? Bloemenweiden gedijen het best op arme grond. Hoe rijker je grond aan stikstof is, hoe meer grassen het perceel zullen inpalmen. Het is daarom uitermate belangrijk om de bodem te verarmen gedurende de eerste jaren na aanleg.
Stappenplan om een bloemenweide aan te leggen:
- De bestaande grasmat verwijderen, gaat het snelst. Het voordeel hierbij is dat je ook de bovenste voedselrijke laag meteen afvoert. Je kan ook gronddoek over de bestaande grasmat leggen zodat het gras eronder afsterft. Dit duurt meestal een jaar of langer, afhankelijk van de dikte van de graszoden. Nadeel van deze methode: het duurt langer en de grond blijft rijk aan meststoffen.
- Als het gras is afgevoerd of dood gegaan, laat de kale grond dan enkele weken braak liggen. Er zullen allerhande (on)kruiden verschijnen die je best wegschoffelt of wiedt. Van brandnetels en distels moet je ook de wortels verwijderen. Komt er veel kruid, kan je best nog een tweede keer wieden met een tussenperiode van enkele weken. Frezen lijkt je misschien gemakkelijker en is dit ook maar moet je toch vermijden. Hiermee verstoor je het bodemleven en bovendien brengt dit nieuwe onkruidzaden naar boven
- Het bloemenmengsel kan je met de hand gewoon breedwerpig uitzaaien zoals je gras zaait. Het bloemenzaad zaai je echter veel dunner dan graszaad. Daarom is het goed om het bloemenzaad te mengen met wit zand. Zo voorkom je dat je te dik zaait.
- De zaden kan je een beetje inharken en moeten goed aangerold worden. Ze mogen echter niet met grond afgedekt worden.
Welk type bloemenweidemengsel kiezen?
Ook voor een bloemenweide geldt het principe: zet planten op de juiste plaats. Kies dus een bloemenweide mengsel in functie van je standplaats en de bodem (zand, leem, klei, moerassing, droog, kalkrijk, oever, wadi).
Kies je voor meerjarige bloemenweide zaden, dan gaan deze het eerste jaar weinig tot niet bloeien. Daarna heb je er wel jaren plezier van!
Heb je een zonnig gelegen perceel en weinig onkruid, kan je bovenop het meerjarig zaadmengsel tot maximum 20 % eenjarige akkerbloemen mee zaaien om wat kleur te hebben gedurende het eerste jaar.
Wil je het perceel gebruiken als grasveld, dan is een bloemenweide geen goede keuze. Kies dan voor een bloemrijk gazon.
Tip: Laat je niet verleiden door allerlei commerciële bloemenmengsels die vaak uit gecultiveerde soorten bestaan. Deze hebben minder waarde dan inheemse plantensoorten. Niet alleen als nectarplant maar vooral als waardplant. Insecten kiezen inheemse plantensoorten om zich voort te planten.
Tip: Bloemenweide zaad kan je aankopen bij de Cruydt Hoeck in Nederland en bij Ecoflora in België. Bij beide firma’s koop je kwalitatief zaad van inheemse plantenmengsels en heb je een ruime keuze volgens de habitat van je perceel. Beiden bieden ook een mengsel voor wadi’s aan.
Wanneer een bloemenweide zaaien?
Wanneer veldbloemen (eenjarige akkerbloemen) of meerjarige bloemenmengsels zaaien?
De optimale periode om meerjarige wilde bloemen te zaaien, is september-oktober. In een bloemenmengsel kiemen niet alle zaden tegelijkertijd. Sommige zaden kiemen meteen nog in het najaar en gaan dan als rozet de winter in. Sommige zaden in de bloemenmengsels hebben eerst een koudeprik nodig van de winter vooraleer ze kiemen. En nog andere zaden zullen pas het jaar nadien kiemen. Wees dus niet ongerust als er niet meteen veel kiemplantjes verschijnen!
Eénjarige mengsels kan je ook zaaien in april-mei.
Wel of niet zaaien van de ratelaar?
Ratelaars, zoals de kleine ratelaar (Rhinanthus minor) en de grote ratelaar (Rhinanthus angustifolius), zijn halfparasitaire planten die zich hechten aan de wortels van gras en andere planten. Ze nemen voedingsstoffen op van hun gastplanten, wat de groeikracht van grassen aanzienlijk vermindert, vaak tot de helft. Dit maakt ratelaar een nuttige plant voor het onderdrukken van grasgroei in bloemenweides, waardoor bloeiende kruiden en bloemen meer ruimte krijgen.
De kleine ratelaar wordt meestal gezaaid op drogere, schrale gronden en de grote ratelaar op vochtigere bodems. Het zaaien gebeurt in het najaar, omdat ratelaars een koudeprik nodig hebben om goed te kiemen in het voorjaar.
Maar er zijn enkele kanttekeningen bij het zaaien van de ratelaar:
- Wetenschappers vragen toch om op te letten met de ratelaar. Omdat ratelaars dood organisch materiaal (zoals hun stengels en bladeren) achterlaten, kan dit na hun afbraak zorgen voor een toename van stikstof in de grond. Dit kan de verarming van de bodem, die juist gewenst is in bloemweides, vertragen. Een teveel aan stikstof kan de concurrentiepositie van grassen weer versterken, waardoor het effect kan verloren gaan.
- Als je vertrekt van een arme bodem of je rijke bodem eerst een tijd verarmt door grasmaaisel af te voeren en je maaibeleid nadien aan te passen, is het niet nodig om ratelaars te zaaien.
Bloemenweide maaien
Het maaien van een bloemenweide is essentieel om de bloemenweide in stand te houden en de concurrentie met grassen in te tomen. Maai de bloemenweide niet lager dan 10 cm om een goede hergroei te verzekeren. Maai niet met een bosmaaier met draad maar met een bosmaaier met slagmes of een zeis.
Een meerjarige bloemenweide moet 1 tot 3 keer per jaar worden gemaaid, afhankelijk van de rijkdom van de grond. Hoe meer stikstof de grond bevat, hoe vaker je moet maaien. Zonder regelmatig maaien en beheer krijgen grassen de overhand, waardoor de wilde bloemen verdwijnen. Uiteindelijk zullen ook struiken de bloemenweide overnemen. Belangrijk is dus om de grond jaar na jaar te verschralen.
Op arme grond waar je weinig last hebt van grassen is eenmaal maaien in het najaar voldoende. Maai dan zo laat mogelijk in het najaar, liefst eind oktober maar vermijd wel dat de vegetatie plat komt te liggen door stormweer want dat maakt maaien quasi onmogelijk.
Op de meeste andere grondsoorten is tweemaal per jaar maaien nodig. Heb je zeer rijke grond die nog moet verarmen, dan is driemaal maaien per jaar aangeraden. Op voedselrijke grond moet je dus 1 tot 2 x in het voorjaar extra maaien (mei-begin juli). Het maaisel mag enkele dagen blijven liggen zodat het zaad en de aanwezige insecten uit het maaisel kunnen ontsnappen. Als het zaad al gevallen is, kan je het maaisel ook onmiddellijk afvoeren. Gras te lang laten liggen, kan leiden tot rotting.
Tip: als één kruid de overhand lijkt te krijgen, kan je dit indijken door dit kruid net voor de bloei met de bosmaaier af te maaien of door tijdens de groeiperiode de storende kruiden handmatig te verwijderen.
Eenjarige bloemenmengsel moeten maar één keer per jaar gemaaid worden met name in oktober als de zaden goed uitgezaaid zijn. Ook hier maaien we tot 10 cm van de grond en wordt het maaisel afgevoerd. De bodem wordt best in het voorjaar opgeharkt om de zaden beter te laten kiemen. Best dat je ook wat extra bij zaait.
Het aantrekken van nuttige insecten en vlinders verloopt vanzelf en kan worden gestimuleerd door gefaseerd te maaien. Dit betekent dat je slechts een deel van de bloemenweide maait, terwijl je de rest laat staan. Je kunt hierbij creatief te werk gaan door verschillende patronen in je weide te maaien, of door praktische paden aan te leggen. Door gefaseerd te maaien, blijven er altijd bloeiende planten aanwezig, waardoor insecten en vlinders continue nectar en stuifmeel hebben. Idealiter heb je bloeiende kruiden tot eind oktober omdat insecten tot dan actief zijn.
Gefaseerd maaien is een must wanneer je begin juli nog moet maaien om de bodem te verschralen, omdat de bloemenweide dan vaak op zijn mooist is.
Heb je ratelaars in de weide? Wacht dan met maaien totdat hun zaadjes zijn gevallen. Door vroegtijdig te maaien zou je ze kunnen verliezen gezien het eenjarige planten zijn.
Bloemenweide zaaien in bestaand gazon
Als je je gras maait en het maaisel afvoert, verarmt de bodem waardoor er vanzelf wilde bloemen gaan groeien. Je hoeft ze niet speciaal te zaaien. De bloemen die zich het meest thuis voelen op jouw bodem, zullen zich laten zien.
Wilde bloemenzaad zaaien in een dichte grasmat is onmogelijk omdat de jonge plantjes teveel concurrentie hebben van het gras om tot ontwikkeling te komen. Dan kan je beter van nul beginnen en een bloemrijk gazon aanleggen. Hoe een bloemrijk gazon aanleggen?
Gazon dat oud is en al veel kale plekken vertoont, kan je wel openbreken om vervolgens bloemenzaad in te zaaien.<.p>
Ook interessant om te lezen:
